Συμμετοχή της Κύπρου σε προγράμματα της Ε.Ε.

Η συμμετοχή της Κύπρου σε προγράμματα και πρωτοβουλίες της Ε.Ε. επιτρέπει στο νησί και τους κατοίκους του να ωφεληθούν από τέτοια προγράμματα, ενώ συμβάλλει ουσιωδώς σε στενότερες σχέσεις με την Ε.Ε. Τα προγράμματα αυτά παρέχουν επίσης σε άτομα, μη κυβερνητικούς και άλλους οργανισμούς συγκεκριμένα παραδείγματα του πώς η Ε.Ε. μπορεί να παρέχει βοήθεια, καθώς και τα οφέλη από τη συνεργασία εντός της Ε.Ε.

Στις 6 Μαρτίου 1995 το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. αποφάσισε τη συμμετοχή της Κύπρου σε ένα αριθμό προγραμμάτων της Ε.Ε. Από τότε, τα προγράμματα που είναι ανοικτά για συμμετοχή Κυπρίων έχουν διευρυνθεί. Ο σκοπός είναι η επίτευξη της καλύτερης δυνατής αξιοποίησης των προγραμμάτων και της χρηματοδότησης της Ε.Ε. τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από το δημόσιο τομέα, και η συμβολή στα ακόλουθα:

• Στενότερες σχέσεις της Κύπρου με την Ε.Ε. σε όλους τους οικονομικούς τομείς.
• Επίτευξη πολύτιμης εμπειρίας.
• Εναρμόνιση των νόμων και των θεσμικών ρυθμίσεων με την Ε.Ε.
• Εκσυγχρονισμό της οικονομίας της Κύπρου.

Η χρηματοδότηση κονδυλίων αποσκοπεί κυρίως σε προγράμματα διεθνούς συνεργασίας όπως μελέτες, έρευνες, επαγγελματική κατάρτιση, παιδεία, πιλοτικά προγράμματα κλπ. Η χρηματοδότηση επενδύσεων και υποδομής γενικά δεν συμπεριλαμβάνεται.

Υπάρχουν δύο τύποι προγραμμάτων:

α) Αυτά που σχετίζονται με τρίτες χώρες (δηλαδή μη μέλη της Ε.Ε.), και

β) Αυτά στα οποία μπορούν να συμμετέχουν οι αιτήτριες χώρες, με τον όρο ότι θα υπογραφεί διμερής συμφωνία, και το κράτος αναλαμβάνει να κάνει μια οικονομική συνεισφορά καλύπτοντας τα επιπρόσθετα κονδύλια που απαιτούνται για συμμετοχή στα προγράμματα.

1. Προγράμματα για τρίτες χώρες (δεν απαιτείται συμβολή των συμμετεχόντων).

α. LIFE: To πρόγραμμα αυτό σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος και προωθεί σχέδια που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της διαμόρφωσης περιβαλλοντικής πολιτικής και της δημιουργίας των απαραίτητων θεσμών για αειφόρο ανάπτυξη. Κονδύλια διατίθενται κυρίως για μελέτες και πιλοτικά προγράμματα. Υπολογίζεται ότι μεταξύ 1992 και 1998 δόθηκαν χορηγίες ύψους 2 εκατομ. ECU (£1.2 εκατομ.) για τέτοιες μελέτες.

β) EC- Investment Partners Scheme - Προώθηση Κοινών Επιχειρήσεων Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στην ενθάρρυνση κοινοπραξιών μεταξύ επιχειρήσεων στην Ε.Ε. και τρίτες χώρες. Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτεί κυρίως μελέτες σκοπιμότητας και λειτουργεί στην Κύπρο από το 1990, μέσω της Κυπριακής Τράπεζας Αναπτύξεως. Έχουν χρηματοδοτηθεί περισσότερα από 25 προγράμματα, κυρίως στους τομείς της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, με συνολικό κόστος περίπου 1.850.000 ECU (£1.083.000).

γ) INCO-DC: Διεθνής Επιστημονική Συνεργασία: Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτεί κοινά ερευνητικά προγράμματα σε διάφορους τομείς από χώρες της Ε.Ε. και τρίτες χώρες. Ερευνητικά κέντρα όπως το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Κυπριακό Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής και το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης έχουν λάβει κονδύλια από αυτό το πρόγραμμα. Κατά την περίοδο 1994-1998 έχουν διατεθεί 1.300.000 ECU (£761.000).

δ) SYNERGY (Ενέργεια): To πρόγραμμα αυτό επικεντρώνεται στον τομέα της ενέργειας, και χρηματοδοτεί μελέτες και συνεργασία στον τομέα. Μεταξύ άλλων, έχει χρηματοδοτηθεί ένα σχέδιο δράσης για βελτιωμένη αποδοτικότητα, ενώ έχουν αναληφθεί άλλα προγράμματα που αφορούν τις τοπικές αρχές. Υπολογίζεται ότι στα πλαίσια του προγράμματος αυτού έχουν διατεθεί στην Κύπρο £200.000.

ε) COST: Σκοπός του προγράμματος είναι η προώθηση συνεργασίας στην Ερευνα και την Τεχνολογία. Το Πανεπιστήμιο της Κύπρου και το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών συμμετέχουν σε κοινά δίκτυα έρευνας που χρηματοδοτούνται στα πλαίσια αυτού του προγράμματος. Εικοσιδύο Ευρωπαϊκές χώρες συμμετέχουν στο πρόγραμμα αυτό.

ζ) MEDA – Ευρωμεσογειακός Συνεταιρισμός

Ο κύριος στόχος των προγραμμάτων MEDA είναι να προωθήσουν την Ευρωμεσογειακή Συνεργασία μέσω ενός προγράμματος χρηματοδότησης που διέθεσε 3.4 δισεκατομ. ECU κατά την περίοδο 1996 μέχρι 1998. Η Κύπρος, η Μάλτα και το Ισραήλ δικαιούνται χρηματοδότηση μόνο όσο αφορά την «οριζόντια/περιφερειακή συνεργασία» η οποία περιλαμβάνει προγράμματα και έργα στους τομείς του περιβάλλοντος, της ενέργειας, της έρευνας και τεχνολογίας, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, της διαπεριφερειακής συνεργασίας, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και άλλους τομείς. Μόνο 10% των κονδυλίων του MEDA διατίθενται για τέτοια προγράμματα. Η Κύπρος δεν δικαιούται μερίδιο από το μεγαλύτερο τμήμα των κονδυλίων του MEDA, λόγω βοήθειας που παραχωρείται από το Τέταρτο Χρηματοδοτικό Πρωτόκολλο και λόγω του συγκριτικά ψηλού βιοτικού επιπέδου της.

Η Κύπρος έχει συμμετάσχει μέχρι τώρα σε όλες τις συναντήσεις για τον περιφερειακό διάλογο. Τρεις τέτοιες συναντήσεις για τις θαλάσσιες Μεταφορές, την Ερευνα και Τεχνολογία και την Τεχνολογία της Πληροφορικής οργανώθηκαν στην Κύπρο. Τα τελευταία λίγα χρόνια τοπικές αρχές, εκπαιδευτικά ιδρύματα, Εμπορικά Επιμελητήρια και άλλοι οργανισμοί έχουν συμμετάσχει ενεργά στα «Προγράμματα Συνεργασίας για τη Μεσογειακή Αποκέντρωση» τα οποία έχουν περιληφθεί στον Ευρωμεσογειακό Συναιτερισμό. Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν το MED-CAMPUS που αφορά συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων-κολεγίων, το MED-URBS που αφορά τοπικές αρχές, το MED-INVEST που αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το MEDA-DEMOCRACY που σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, το MED-HERITAGE που σχετίζεται με την πολιτιστική κληρονομιά και το MED-TRANSPORT που σχετίζεται με τις μεταφορές. Οι χορηγίες παραχωρούνται στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων, τα οποία απαιτούν συνεργασία μεταξύ οργανισμών από δύο τουλάχιστον Μεσογειακές χώρες και δύο κρατών-μελών.

η) MEDA-LOANS – Δάνεια (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων)

Παράλληλα με τις χορηγίες MEDA, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δημιούργησε ειδική χρηματοδοτική διευκόλυνση που ονομάζεται EUROMED, για έργα υποδομής στους τομείς του περιβάλλοντος, των μεταφορών, και των επικοινωνιών. Εχει αξιοποιήσει αποτελεσματικά τα διαθέσιμα κονδύλια. Η Κύπρος έχει δανειστεί 16 εκατομ. ECU από το MEDA-LOANS με χαμηλό επιτόκιο για τη χρηματοδότηση έργων αποχέτευσης στην ΑγίαΝάπα/Παραλίμνι και Λεμεσό, και έχει υπογραφεί συμφωνία για δάνειο 19 εκατομ. ΕCU για το αποχετευτικό σχέδιο Πάφου.

 

2. Προγράμματα βασισμένα σε διμερείς συμφωνίες και οικονομική συνεισφορά των συμμετεχόντων κρατών

Η Κύπρος συμμετέχει σε τρία τέτοια προγράμματα, το «Λεονάρντο ντα Βίντσι», το «Σωκράτης» και το «Νεολαία για την Ευρώπη» και συνεισφέρει κονδύλια για τη συμμετοχή της. Κύριος στόχος των προγραμμάτων αυτών είναι να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ οργανισμών και ανθρώπων από διαφορετικές χώρες. Για την περίοδο 1997-1999 η Κύπρος θα συνεισφέρει 3.5 εκατομ. ΕCU.

α) Λεονάρντο ντα Βίντσι: Το πρόγραμμα καλύπτει επαγγελματική κατάρτιση, επαγγελματικό προσανατολισμό, μάθηση και κατάρτιση εξ αποστάσεως, και είναι σχεδιασμένο για επιχειρήσεις, κοινωνικούς εταίρους, εκπαιδευτικούς οργανισμούς, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα κρατικών αρχών, διακυβερνητικά κέντρα έρευνας/μελετών και προγράμματα τοποθέτησης και ανταλλαγών.

Η Αρχή Βιομηχανικής Κατάρτισης Κύπρου έχει ορισθεί ως αρμόδιος φορέας γι΄ αυτά τα προγράμματα. Οι οργανισμοί που συμμετέχουν πρέπει να συνεργάζονται με οργανισμούς κρατών μελών της Ε.Ε.

 

β) Σωκράτης: Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια). Στο τριτοβάθμιο επίπεδο ενθαρρύνονται ανταλλαγές φοιτητών και προσωπικού, καθώς και η ανάπτυξη κοινών Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, ενώ στο επίπεδο σχολείων ο κύριος σκοπός είναι η συνεργασία μεταξύ σχολείων διαφορετικών χωρών.

Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει ορισθεί ως αρμόδιος φορέας για το πρόγραμμα αυτό. Το πρόγραμμα αυτό αποδείχθηκε πολύ δημοφιλές στην Κύπρο.

 

γ) Νεολαία για την Ευρώπη: Το πρόγραμμα αποσκοπεί στο να φέρει κοντά νέους ανθρώπους (ηλικίας 15-25) από διαφορετικές χώρες ώστε από κοινού να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της νεολαίας. Παραχωρούνται κονδύλια για ανταλλαγές, υποστήριξη μη κερδοσκοπικών οργανισμών και συνεργασία μεταξύ εθνικών ιδρυμάτων.

Ο Οργανισμός Νεολαίας της Κύπρου έχει ορισθεί ως αρμόδιος φορέας για το πρόγραμμα αυτό.

 

3. Προγράμματα υπο Διαπραγμάτευση

Αναμένεται ότι η Κύπρος θα είναι σύντομα σε θέση να ανακοινώσει τη συμμετοχή της στα ακόλουθα προγράμματα της Ε.Ε.:

α) MEDIA ΙΙ το οποίο σχετίζεται με οπτικοακουστικά προγράμματα (κοινή παραγωγή ταινιών, κατάρτιση κλπ).

β) Το τρίτο πολυετές πρόγραμμα για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις.

γ) Το Πέμπτο Πρόγραμμα Πλαίσιο για Ερευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (που είναι ένα πρόγραμμα συνολικής έρευνας).

δ) Karolus, ένα πρόγραμμα που τοποθετεί λειτουργούς του δημόσιου τομέα από διάφορες χώρες στην υπηρεσία άλλων χωρών μελών με στόχο να ενθαρρύνει μια πιο ομοιογενή προσέγγιση στην εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου.

ε) Fiscalis, ένα πρόγραμμα που αποσκοπεί στη στενότερη συνεργασία μεταξύ των τελωνείων και των υπηρεσιών φόρου προστιθέμενης αξίας των κρατών μελών.

Εξετάζεται η συμμετοχή σε αριθμό άλλων προγραμμάτων κυρίως στους τομείς της δημόσιας υγείας, της εξοικονόμησης ενέργειας, του πολιτισμού, της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων και σε γενικά θέματα.