|
|
Θρησκεία
Το δικαίωμα της
ανεξιθρησκείας στην Κύπρο κατοχυρώνεται από το
Σύνταγμα. Συγκεκριμένα το άρθρο 18 παρ. 1
αναφέρει : « Εκαστος έχει το δικαίωμα ελευθερίας
σκέψεως, συνειδήσεως και θρησκείας ». Στο ίδιο
άρθρο αναφέρεται ακόμη ότι όλες οι θρησκείες
είναι ελέυθερες και ίσες ενώπιον του νόμου.
Επίσης το άρθρο 28 παρ.2 αναφέρει, μεταξύ άλλων,
ότι κανένας πολίτης δεν υπόκειται σε δυσμενή
διάκριση ένεκα των θρησκευτικών του
πεποιθήσεων.
Στην Κύπρο η
πλειοψηφία των κατοίκων, 84.1%, είναι
Ελληνοκύπριοι και είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, ενώ
οι Τουρκοκύπριοι, που αποτελούν το 11.7%, είναι
Μουσουλμάνοι Σουννίτες. Υπάρχουν επίσης Αρμένιοι,
Μαρωνίτες και Λατίνοι (1%) και ξένοι υπήκοοι (3.2
%).
Εκκλησία της
Κύπρου
Τα πρώτα
χρόνια
Το 45 μ.Χ. οι
Απόστολοι Παύλος, Βαρνάβας και Μάρκος (ανεψιός
του Βαρνάβα) δίδαξαν το Χριστιανισμό στην Κύπρο.
Αποβιβάσθηκαν στη Σαλαμίνα και διέσχισαν το νησί
μέχρι την Πάφο, κηρύσσοντας τη νέα Θρησκεία. ¶ξιο
παρατήρησης είναι ότι στην Πάφο έγινε Χριστιανός
ο πρώτος επίσημος Ρωμαίος, ο Ανθύπατος Σέργιος
Παύλος. Το 50 μ.Χ. ο Βαρνάβας επέστρεψε στην
Κύπρο με το Μάρκο και καθιέρωσε ως έδρα του τη
Σαλαμίνα. Ο Βαρνάβας, ο οποίος θεωρείται και ο
πρώτος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, λιθοβολήθηκε από
τους Εβραίους και πέθανε το 57 μ.Χ. λίγο έξω από
τη Σαλαμίνα, όπου σώζεται ο τάφος του. Έτσι έγινε
ένας από τους πρώτους μάρτυρες του
Χριστιανισμού.
Μερικοί από τους
Επισκόπους που βοήθησαν στην εξάπλωση του
Χριστιανισμού στο νησί ήταν ο Επίσκοπος Κιτίου
Λάζαρος, Ταμασού Ηρακλείδιος, Σόλων Αυξίβιος και
Κυρηνείας Θεόδοτος.
Περί το τέλος του
4ου αιώνα η επικράτηση του Χριστιανισμού
σ%26rsquo; όλη τη νήσο ήταν πια οριστική.
Σημαντικός Αρχιεπίσκοπος της περιόδου αυτής με
έδρα τη Σαλαμίνα, που μετονομάστηκε σε
Κωνσταντία, ήταν ο ¶γιος Επιφάνιος.
Επίσης η Εκκλησία
της Κύπρου πήρε μέρος σε όλες τις Οικουμενικές
Συνόδους.
Η Εκκλησία της
Κύπρου είναι μια από τις αρχαιότερες αυτοκέφαλες
Εκκλησίες. Όταν ο Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας, στο
Θέμα της οποίας πολιτικά υπαγόταν η Κύπρος,
επεδίωξε να καταργήσει το αυτοκέφαλό της, οι
Κύπριοι Αρχιερείς κατήγγειλαν την επέμβαση στην
Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο, που συνήλθε το 434 μ.Χ.
στην Έφεσο. Η Οικουμενική αυτή Σύνοδος κατοχύρωσε
το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Κύπρου με τον 8ο
κανόνα της.
Το 478 μ.Χ. ο
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Ανθέμιος κατόπιν οράματος
βρήκε τον τάφο και το λείψανο του Αποστόλου
Βαρνάβα, στο στήθος του οποίου υπήρχε αντίγραφο
του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Το Ευαγγέλιο τούτο
πρόσφερε ο Αρχιεπίσκοπος Ανθέμιος στον
Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ζήνωνα, ο οποίος και
παραχώρησε τα γνωστά τρία αυτοκρατορικά προνόμια
στον εκάστοτε Αρχιεπίσκοπο Κύπρου: Να υπογράφει
με κόκκινο μελάνι, να φέρει κατά τις
ιεροτελεστίες κόκκινο μανδύα και να κρατεί αντί
της επισκοπικής πατερίτσας αυτοκρατορικό
σκήπτρο.
Κατά τις αραβικές
επιδρομές (7ο, 8ο και 9ο αιώνα) η Εκκλησία της
Κύπρου υπέστη πολλές δοκιμασίες. Η Κωνσταντία, το
Κούριο και η Πάφος μετατράπηκαν σε ερείπια. Για
το λόγο αυτό και για άλλα κακά, που έπληξαν την
Κύπρο, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, για να σώσει το
ποίμνιό του από τη σφαγή και την ερήμωση,
μετέφερε όσους διασώθηκαν στην περιοχή της
Κυζίκου, κοντά στον Ελλήσποντο. Η περιοχή αυτή
ονομάσθηκε Νέα Ιουστινιανή, από το όνομα του
Αυτοκράτορα.
Υστερα από την
εκδίωξη των Αράβων και αφού σταμάτησαν οι
αραβικές επιδρομές, ο Αρχιεπίσκοπος επανήλθε μαζί
με το ποίμνιο του στην Κύπρο το 698μ.Χ φέροντας
από τότε τον τίτλο « Αρχιεπίσκοπος Νέας
Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου».
Φραγκοκρατία -
Ενετοκρατία
Κατά τη διάρκεια της
Φραγκοκρατίας (1192-1489) η Εκκλησία της Κύπρου
υπέστη διωγμούς και πιέσεις από τη Λατινική
Εκκλησία. Οι 14 ορθόδοξες επισκοπές περιορίστηκαν
σε τέσσερις, όσες και οι ρωμαιοκαθολικές. Επίσης
έγιναν δημεύσεις περιουσιών σε πολλές μονές.
Χαρακτηριστικό είναι το μαρτύριο των 13 ορθοδόξων
μοναχών της Μονής Καντάρας το 1231.
Τους Φράγκους
διαδέχθηκαν το 1489 μΧ οι Ενετοί, οι οποίοι
κυβέρνησαν την Κύπρο μέχρι την κατάκτηση της από
τους Οθωμανούς το 1571 μΧ.
Οι διωγμοί κατά της
εκκλησίας της Κύπρου, όμως, ιδιαίτερα κατά τη
Φραγκοκρατία, δεν κατάφεραν να ξεριζώσουν την
πίστη των Ορθοδόξων Ελλήνων Κυπρίων.
Οθωμανική
Περίοδος
Τους Ενετούς
διαδέχθηκαν οι Οθωμανοί το 1571, οι οποίοι έδωσαν
πίσω στην Εκκλησία της Κύπρου όλα τα προνόμια που
είχε προηγουμένως. Επίσης αναγνώρισαν τον
Αρχιεπίσκοπο όχι μόνο ως αρχηγό της Εκκλησίας,
αλλά και ως εθνικό αρχηγό των Κυπρίων. Ο πρώτος
Αρχιεπίσκοπος, που αναγνωρίσθηκε επίσημα και από
την Υψηλή Πύλη ως εθνικός ηγέτης του λαού, ήταν ο
Νικηφόρος, το 1660 μ.Χ.
Κατά την οθωμανική
περίοδο (1571-1878) ο κυπριακός λαός υπέστη
πολλές δοκιμασίες και κακουχίες, ζώντας σε συνεχή
ανασφάλεια. Η ζωή και η περιουσία του βρίσκονταν
στη διάθεση των Οθωμανών.
Ιδιαίτερα σημαντικός
υπήρξε ο ρόλος της Εκκλησίας στη διατήρηση της
πίστης, της εθνικής καταγωγής και των παραδόσεων
της φυλής. Οι ναοί δεν ήταν μόνο κέντρα λατρείας
αλλά μετατρέπονταν σε σχολεία και εστίες εθνικού
φρονηματισμού και εμψύχωσης.
Η επανάσταση στην
Ελλάδα το 1821, σε συνδυασμό με πληροφορίες για
ετοιμασία επαναστατικού κινήματος στην Κύπρο,
είχαν ως αποτέλεσμα το μαρτυρικό θάνατο του
Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, των Μητροπολιτών Πάφου
Χρυσάνθου, Κιτίου Μελετίου και Κυρηνείας
Λαυρεντίου, του Ηγουμένου Κύκκου Ιωσήφ και άλλων
προκρίτων, κληρικών και λαϊκών την 9 Ιουλίου
1821.
Αγγλοκρατία μέχρι
σήμερα
Κατά την περίοδο της
Αγγλοκρατίας 1878-1960 ο λαός αισθανόταν κάποια
ασφάλεια και η ανάπτυξη δραστηριότητας σ%26rsquo;
όλους τους τομείς της ζωής ήταν πιο ελεύθερη.
Ωστόσο, η τότε Βρετανική Διοίκηση επενέβαινε, σε
μερικές περιπτώσεις, με περιοριστικούς νόμους
τόσο στη διοίκηση της Εκκλησίας όσο και σε άλλους
τομείς της εθνικής και πολιτιστικής
δραστηριότητας του λαού. Έτσι η Εκκλησία τον
Οκτώβρη του 1931 διοργάνωσε εξέγερση κατά των
Βρετανών που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως
«Οκτωβριανά». Συνεπεία της εξέγερσης εκδιώχθηκαν
οι Μητροπολίτες Κιτίου Νικόδημος και Κυρηνείας
Μακάριος και επιβλήθησαν περιορισμοί στην εκλογή
Αρχιεπισκόπου, με αποτέλεσμα να εκκρεμεί η
πλήρωση του Αρχιεπισκοπικού θρόνου από το 1933
(θάνατος Αρχιεπισκόπου Κυρίλλου Γ΄) μέχρι το
1946, οπότε και εκλέγηκε Αρχιεπίσκοπος, ο
Μητροπολίτης Πάφου Λεόντιος.
Το 1950 εκλέγηκε
Αρχιεπίσκοπος ο Μακάριος ο Γ΄, ο οποίος επέδειξε
έντονη πνευματική και εθνική δραστηριότητα. Το
1949 ίδρυσε την Ιερατική Σχολή «Απόστολος
Βαρνάβας» και το 1950 οργάνωσε το δημοψήφισμα για
την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Υπήρξε ο
πολιτικός καθοδηγητής του απελευθερωτικού αγώνα
της ΕΟΚΑ 1955-59. Λόγω της δράσης του οι Βρετανοί
τον εξόρισαν στις Σεϋχέλλες.
Το 1960 εκλέγηκε ως
ο πρώτος Πρόεδρος της νεοσύστατης Κυπριακής
Δημοκρατίας.
Κατά την
αρχιεπισκοπεία του Μακαρίου Γ΄, κατόπιν
απομάκρυνσης από τους θρόνους τους των
Μητροπολιτών Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας, λόγω
παρασυναγωγής εναντίον του Πρώτου, σχηματίστηκαν
δύο νέες Μητροπόλεις: η Μητρόπολη Λεμεσού, η
οποία αποσπάστηκε από τη Μητρόπολη Κιτίου και η
Μητρόπολη Μόρφου, η οποία αποσπάστηκε από τη
Μητρόπολη Κυρηνείας.
Δυστυχώς, όμως, το
πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 εξανάγκασε τον
Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ να εγκαταλείψει για
σύντομο χρονικό διάστημα την Κύπρο όπου επέστρεψε
το Δεκέμβριο του 1974.
Το πραξικόπημα
ακολούθησε η τουρκική εισβολή της 20ης Ιουλίου,
1974 με τα γνωστά αποτελέσματα: 35% του εδάφους
της Κύπρου υπο κατοχή, εγκλωβισμένοι, αγνοούμενοι
και προσφυγοποίηση του 28% των
Ελληνοκυπρίων.
Η καταστροφή της
πολιτιστικής μαςκληρονομιάς αποτελεί μια από
τιςπιο τραγικές συνέπειες της τουρκικής εισβολής
του 1974. Εκκλησίες με ανυπολόγιστης αξίας
βυζαντινές εικόνες, τοιχοχραφίες και ψηφιδωτά
έχουν συληθεί από αρχαιοκάπηλους και πωληθεί στη
μαύρη αγορά. Πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση
των μωσαϊκών της Παναγίας της Κανακαριάς του
6ουμ.Χ αιώνος, που τελικά, μετά απόαπόφαση του
Δικαστηρίου της Ιντιανάπολης, επιστράφηκαν στην
Εκκλησία της Κύπρου. Στην κατεχόμενη Κύπρο
υπάρχουν 514 εκκλησίες, παρεκκλήσια και
μοναστήρια.
Ο Αρχιεπίσκοπος
Μακάριος απέθανε στις 3 Αυγούστου
1977.
Σε διαδοχή του
Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ εκλέγηκε ο σημερινός
Αρχιεπίσκοπος, ο από Πάφου Χρυσόστομος. Κατά την
αρχιεπισκοπεία του Χρυσοστόμου, μεταξύ των άλλων,
συντάχθηκε και εγκρίθηκε, το 1979, ο νέος
Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας Κύπρου, ο
οποίος αντικατέστησε εκείνον του 1914.
Ιερά
Σύνοδος
Η Ιερά Σύνοδος της
Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κύπρου είναι η ανώτατη
Εκκλησιαστική Αρχή στην Κύπρο η οποία
επιλαμβάνεται και λύει όλα τα ζητήματα της
Εκκλησίας της Κύπρου. Αποτελείται από τον
Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, ως Πρόεδρο,
τουςΠανιερώτατους Μητροπολίτες Πάφου, Κιτίου,
Κυρηνείας, Λεμεσού και Μόρφου και τους
Θεοφιλέστατους Χωρεπισκόπους Σαλαμίνος,
Τριμυθούντος και Αρσινόης, ως τακτικά
μέλη.
Συνέρχεται, σε
τακτικές συνεδρίες κατά την πρώτη μετά τη
Διακαινήσιμο Εβδομάδα και κατά το πρώτο
δεκαπενθήμερο των μηνών Φεβρουαρίου και
Σεπτεμβρίου. Εκτάκτως συνέρχεται όταν εκείνος που
έχει το δικαίωμα της σύγκλησης κρίνει τούτο
εύλογο ή το ζητήσουν δύο μέλη τηςγια μελέτη
συγκεκριμένου ζητήματος.
Αρχιεπισκοπή και
Μητροπόλεις
Αρχιεπισκοπή
Αρχιεπίσκοπος: Ο
Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και
Πάσης Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος.
Βοηθοί Επίσκοποι: Ο
Θεοφιλέστατος Χωρεπίσκοπος Σαλαμίνος κ. Βαρνάβας
και ο Θεοφιλέστατος Χωρεπίσκοπος Τριμυθούντος κ.
Βασίλειος.
Διεύθυνση: Πλ. Αρχ.
Κυπριανού, 1016 Λευκωσία, Τηλ.:02-430696. Φαξ:
02-432470.
Ιερά Μητρόπολη
Πάφου
Μητροπολίτης: Ο
Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πάφου, κ.
Χρυσόστομος.
Έδρα :
Πάφος.
Βοηθός Επίσκοπος: Ο
Θεοφιλέστατος Χωρεπίσκοπος Αρσινόης κ.
Γεώργιος.
Διεύθυνση: Αγ.
Θεοδώρου, 8047 Πάφος, Τηλ.:06-932092.
Φαξ:06-943130
Ιερά Μητρόπολη
Κιτίου
Μητροπολίτης: Ο
Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κιτίου, κ.
Χρυσόστομος.
Έδρα :
Λάρνακα.
Διεύθυνση: Πλ.
Αθανασίας Νικομηδείας, 6050 Λάρνακα,
Τηλ.:04-652269.
Φαξ:04-655588.
Ιερά Μητρόπολη
Κυρηνείας
Μητροπολίτης: Ο
Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κυρηνείας κ.
Παύλος.
Έδρα : Λευκωσία.
Λόγω της κατοχής από τους Τούρκους της επαρχίας
και πόλης της Κυρηνείας, μόνιμης έδρας της
Μητρόπολης, η έδρα μεταφέρθηκε προσωρινά στη
Λευκωσία.
Διεύθυνση: Αχιλλέως
3, 2112 Λευκωσία. Τηλ.: 02-338308/9. Φαξ:
02-338464
Ιερά
Μητρόπολη Λεμεσού
Μητροπολίτης: Ο
Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ.
Αθανάσιος.
Διεύθυνση: Αγίου
Ανδρέου 306, 3304 Λεμεσός. Τηλ.: 05-362603. Φαξ:
05-371548.
Email: imlgram @
logos.cy.net
Ιερά Μητρόπολη
Μόρφου
Μητροπολίτης: Ο
Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ.
Νεόφυτος.
Έδρα: Ευρύχου. Η
έδρα μεταφέρθηκε στην Ευρύχου, λόγω της κατοχής
από τους Τούρκους της Μόρφου, μόνιμης έδρας της
Μητρόπολης. Τηλ.: 02-932401. Φαξ:
02-933092. |
|