Το Apartheid (από την Αφρικάνικη λέξη που σημαίνει "διαχωρισμός") είναι ένας συστηματικός τρόπος θεσμοθέτησης φυλετικών διακρίσεων και διαχωρισμού που εφαρμόστηκε από την Κυβέρνηση της Νοτίου Αφρικής από το 1948 ως επίσημη πολιτική. Κάτω από το apartheid, στους μαύρους Νοτιοαφρικανούς, που είναι η πλειοψηφία των ανθρώπων της Νοτίου Αφρικής, δεν επιτρεπόταν η συμμετοχή στην πολιτική ζωή της χώρας και υπόκειντο σε εκατοντάδες καταπιεστικούς νόμους και κανονισμούς.

Η Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας είχαν κηρύξει το apartheid ασυμβίβαστο με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Και τα δύο σώματα είχαν χαρακτηρίσει εκείνη την πολιτική ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και είχαν καλέσει όλα τα κράτη να αναλάβουν δράση και να προωθήσουν τον τερματισμό του.

Τι έχουν κάνει τα Ηνωμένα Εθνη για το Αpartheid

Το ζήτημα της Πολιτικής του Φυλετικού Διαχωρισμού (apartheid) ηγέρθη για πρώτη φορά στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1946. Από τότε, η Συνέλευση, το Συμβούλιο Ασφαλείας και άλλα όργανα των Ηνωμένων Εθνών συμφώνησαν σε ένα πλατύ φάσμα μέτρων από τη διεθνή κοινότητα που αποσκοπούσαν στον τερματισμό του apartheid.

Με την πάροδο του χρόνου, είχε μεγαλώσει η υποστήριξη στην πεποίθηση ότι η εξάλειψη του apartheid και η εγκαθίδρυση μιας αληθινά δημοκρατικής κοινωνίας απαιτούσε την επιβολή ευρέων υποχρεωτικών κυρώσεων εναντίον της Νοτίου Αφρικής. Για πολλά χρόνια, η Συνέλευση ψήφιζε ομόφωνα υπέρ της επιβολής κυρώσεων εναντίον της Νοτίου Αφρικής.

Σύμφωνα με το Χάρτη, εν πάση περιπτώσει, μόνο το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να επιβάλει υποχρεωτικές κυρώσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας μελέτησε το πρόβλημα από το 1960. Το 1963, κάλεσε όλες τις χώρες να σταματήσουν την πώληση και αποστολή όπλων και σχετικών υλικών στη Νότιο Αφρική. Το 1977 καθιέρωσε υποχρεωτικό embargo όπλων κατά της χώρας αυτής. Αυτή η απόφαση καταγράφτηκε ως η πρώτη φορά στην ιστορία των Ηνωμένων Εθνών που αναλήφθηκε δράση εναντίον Χώρας Μέλους κάτω από το Κεφάλαιο VII του Καταστατικού Χάρτη, που προβλέπει την επιβολή μέτρων εναντίον Χώρας Μέλους σε καταστάσεις που θεωρούνται ότι συνιστούν απειλή για την ειρήνη, παραβιάσεις της ειρήνης και επιθετικές πράξεις.

Πέραν από τη Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας, πολλά σώματα των Ηνωμένων Εθνών ασχολήθηκαν με το πρόβλημα του apartheid. Η Ειδική Επιτροπή εναντίον του Aparheid παρακολουθεί την κατάσταση και υποβάλλει εκθέσεις στη Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας. Μια Ομάδα Ειδικών για τη Νότιο Αφρική, της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξετάζει κατηγορίες για κακομεταχείριση πολιτικών φυλακισμένων και άλλων κρατουμένων στη νότια Αφρική.

Η Γενική Συνέλευση δημιούργησε επίσης τρία εθελοντικά ταμεία - το Trust Fund των Ηνωμένων Εθνών για τη ΝότιοΑφρική, το Μορφωτικό και Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για την τη Νότια Αφρική και το Trust Fund για Δημοσιότητα ενάντια στο Apartheid - διά μέσου των οποίων μπορούν να γίνονται συνεισφορές για να βοηθούνται θύματα του Apartheid. Ενα τέταρτο ταμείο για θύματα του apartheid διευθύνεται από το Συμβούλιο για τη Ναμίπια (η νόμιμη Διοικούσα Αρχή της Επικράτειας, η οποία κατέχεται παράνομα από τη Νότιο Αφρική περιφρονώντας τη διεθνή κοινότητα).

Το 1973, η Γενική Συνέλευση υιοθέτησε τη Διεθνή Σύμβαση για την Καταστολή και Τιμωρία του Εγκλήματος του Apartheid και την κήρυξε ανοικτή προς υπογραφή από τα Κράτη Μέλη.

Τα Ηνωμένα Εθνη για να επικεντρώσουν την προσοχή των Κυβερνήσεων και των λαών του κόσμου στο ζήτημα του apartheid υποστήριξαν ή συνυποστήριξαν παγκόσμιες διασκέψεις και σεμινάρια για τρόπους εξάλειψης του apartheid και γιορτάζουν κάθε χρόνο ένα αριθμό ειδικών ημερών που επισύρουν την προσοχή σε διάφορες ομάδες ανθρώπων που αγωνίζονται ενάντια στο σύστημα αυτό.

Το 1976, μετά την εξέγερση των φοιτητών στο Σοβέτο και άλλες περιοχές, στις 16 Ιουνίου, η Συνέλευση κήρυξε την ημερομηνία αυτή ως τη Διεθνή Ημέρα της Αλληλεγγύης προς τον Αγωνιζόμενο Λαό της Νοτίου Αφρικής. Τον ίδιο χρόνο η Συνέλευση κήρυξε, επίσης, την 11 Οκτωβρίου ως την Ημέρα Αλληλεγγύης προς τους Φυλακισμένους Πολιτικούς της Αφρικής, ζητώντας την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωση όλων των φυλακισμένων ή υπό περιορισμό προσώπων, εξαιτίας της ανάμειξης τους στον αγώνα για ελευθέρωση της Νοτίου Αφρικής. Το 1981, η Συνέλευση αποφάσισε να τηρήσει την 9 Αυγούστου - επέτειο της πορείας των γυναικών, που έγινε το 1956, προς το γραφείο της Κυβέρνησης της Νοτίου Αφρικής, στην Πρετόρια, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επέκταση των "pass law" στις γυναίκες της Αφρικής - ως τη Διεθνή Ημέρα εορτασμού της Αλληλεγγύης προς τον Αγώνα των Γυναικών στη Νότιο Αφρική και τη Ναμίπια.

Το 1977, η Ειδική Επιτροπή εναντίον του Apartheid βοήθησε τη στήριξη μιας Παγκόσμιας Διάσκεψης για Δράση εναντίον του Apartheid στο Λάγος, στη Νιγηρία. Η διακήρυξη που υιοθετήθηκε από τη Διάσκεψη και επικυρώθηκε αργότερα από τη Γενική Συνέλευση επιβεβαιώνει τη δέσμευση των Κυβερνήσεων και των λαών του κόσμου να παίρνουν μέτρα για εξάλειψη του apartheid. Η Συνέλευση, επίσης, κήρυξε την περίοδο Μάρτιος 1978 μέχρι Μάρτιος 1979 ως Διεθνές Έτος Anti-Apartheid.

Το 1981, η Διεθνής Διάσκεψη για κυρώσεις εναντίον της Νοτίου Αφρικής, που έλαβε χώρα στο Παρίσι, ζήτησε περαιτέρω διεθνή δράση για απομόνωση της εν λόγω χώρας, περιλαμβανομένης της επιβολής κυρώσεων κάτω από το Κεφάλαιο VII του Χάρτη. Η Συνέλευση κήρυξε ακολούθως το 1982 ως Διεθνές 'Ετος Κινητοποίησης για Κυρώσεις εναντίον της Νοτίου Αφρικής.

Τον Ιούλιο του 1985, μετά τη σημαντική επιδείνωση της κατάστασης στη Νότιο Αφρική, που σημαδεύτηκε από την επιβολή νέου συντάγματος και την επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης, από το ρατσιστικό καθεστώς της Νοτίου Αφρικής, το Συμβούλιο Ασφαλείας κάλεσε τα Κράτη Μέλη να υιοθετήσουν ένα αριθμό οικονομικών μέτρων εναντίον του καθεστώτος του Apartheid, τέτοια όπως, αναστολή όλων των επενδύσεων και εγγυημένων δανείων στη Νότιο Αφρική, απαγόρευση πώλησης χρυσών νομισμάτων, απαγόρευση νέων συμβολαίων στο πεδίο της πυρηνικής ενέργειας και περιορισμούς στο πεδίο του αθλητισμού και των πολιτιστικών σχέσεων.

Το 1986, η Παγκόσμια Διάσκεψη για κυρώσεις εναντίον του Ρατσισμού στη Νοτιο Αφρική που έλαβε χώρα στο Παρίσι, συνέπεσε χρονικά με τη δέκατη επέτειο της εξέγερσης του Σοβέτο. Η Διακήρυξη που υιοθετήθηκε από τη διάσκεψη ζητούσε ένα εκτεταμένο, σε παγκόσμια κλίμακα, σύστημα υποχρεωτικών οικονομικών κυρώσεων, που αποσκοπούσαν να επιφέρουν ένα τέλος στο apartheid και στην παράνομη κατοχή της Ναμίπιας από τη Νότιο Αφρική και στις επιθέσεις της εναντίον γειτονικών χωρών.