Ο πάντοτε Ελληνικός ΔΑΥΛΟΣ

Το όνομα του Δαυλού είναι Eλληνικό και ποτέ στην ιστορία του το χωριό δεν κατοικήθηκε από Τουρκοκύπριους. Πριν την  Τουρκική εισβολή του 1974 στο χωριό κατοικούσαν  αποκλειστικά Ελληνοκύπριοι  οι οποίοι ζούσαν ειρηνικά εκεί και ποτέ δεν είχαν οποιαδήποτε διαμάχη με Τουρκοκύπριους από άλλα γειτονικά  χωριά. Παρακάτω δίνονται στοιχεία που μαρτυρούν την Ελληνικότητα του Δαυλού μέσα από τους αιώνες.

Πως πήρε το όνομα του ο Δαυλός

Υπάρχουν πολλές εκδοχές  σχετικά με τον τρόπο που πήρε ο Δαυλός το όνομα του.

Η εκδοχή  που επικρατεί περισσότερο  είναι αυτή που αναφέρεται από τον λαογράφο Νέαρχο Κληρίδη και άλλους ερευνητές και δίνεται περιληπτικά πιο κάτω. Την  άποψη αυτή ενισχύει και το γεγονός ότι το χωριό Δαυλός υπάρχει σε όλους  τους χάρτες του 16ου και του 17ου αιώνα και υπάρχουν στοιχεία ότι οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του Δαυλού που εκδιώχθηκαν με τη βία από τους Τούρκους  το 1975, εγκαταστάθηκαν στο χωριό περί τα μέσα του 17ου αιώνα. Το χωριό φαίνεται ότι την εποχή εκείνη ήταν  εγκαταλειμμένο πιθανά λόγω επιδρομών από πειρατές.

Η λέξη "δαυλός" στα ελληνικά σημαίνει μισοκαμένο καυσόξυλο και γενικά καυσόξυλο αλλά και τόπος σκεπασμένος από πολύ πυκνό δάσος. Το χωριό κτίστηκε στα προχριστιανικά χρόνια όταν τα δάση θεωρούνταν ιερά και απαραβίαστα και η λατρεία του Απόλλωνα Υλάτη ήταν διαδεδομένη στην Κύπρο.  Στον νομό Φωκίδος στην Ελλάδα ήταν κτισμένη μια μικρή πολιτεία την οποία έκαψε ο Ξέρξης σαν κατέβαινε στην Αθήνα που ονομαζόταν Δαυλίς. Είναι βέβαιο πως το χωριό Δαυλός στη βόρεια πλευρά του βουνού της Καντάρας πήρε το όνομα αυτό, επειδή κτίστηκε ανάμεσα σε πυκνό δάσος στα προχριστιανικά χρόνια, πιθανόν από Έλληνες αποίκους.

Αναφορές:

Νέαρχου Κληρίδη. Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου. Λευκωσία 1961 (σ. 74)
Jack C. Goodwin. An Historical Toponymy of Cyprus. Fifth Edition 1985. Volume Ι   (p.514-515)

Περίληψη διηγήσεων γεροντότερων συγχωριανών για το πώς  ξαναδημιουργήθηκε το χωριό Δαυλός στα σύγχρονα χρόνια

Οι κάτοικοι του χωριού προέρχονται από το χωριό Τζιονιά το οποίο  βρίσκεται στη νότια πλευρά του Πενταδάκτυλου  κοντά στο Τουρκοκυπριακό χωριό Όβγορος και κοντά στο Κάστρο της Καντάρας. Όταν κτίσθηκε το χωριό Όβγορος οι κάτοικοι του άρχισαν να παρενοχλούν τους Χριστιανούς κατοίκους του γειτονικού χωριού Τζιονιά. Σαν αποτέλεσμα των παρενοχλήσεων αυτών οι κάτοικοι του χωριού Τζιονιά  που ήταν βοσκοί και γεωργοί πήραν τις οικογένειες και τα ζώα τους και κατευθύνθηκαν προς τον κάμπο της Μεσαριάς όπου εγκαταστάθηκαν σε άλλα Ελληνοκυπριακά χωριά για να αποφύγουν τις παρενοχλήσεις των Τουρκοκυπρίων.

Δύο οικογένειες, αντί να ακολουθήσουν τους υπόλοιπους προς τον κάμπο της Μεσαριάς, πέρασαν στη βορινή πλευρά του Πενταδακτύλου και έφθασαν στο καταστραμμένο και εγκαταλειμμένο, πιθανά από επιδρομές πειρατών, παλαιό χωριό Δαυλός όπου και εγκαταστάθηκαν. Υπολογίζεται ότι η εγκατάσταση αυτή  έγινε κατά τον 17ο αιώνα.

Τα πρώτα σπίτια κτίστηκαν  στη νότια σημερινή άκρη του χωριού κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου αφού σε κοντινή απόσταση ήταν η "βρύση" από την οποία προμηθεύονταν πόσιμο νερό. Τόσον η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου όσον και το παρεκκλήσι της Αγίας Κατερίνας, ήταν εγκαταλειμμένα και μισοερειπωμένα. Η εκκλησία  του Αγίου Γεωργίου  επιδιορθώθηκε στο αρχικό στάδιο εγκατάστασης κατοίκων στο χωριό για να εξυπηρετεί τις θρησκευτικές ανάγκες των κατοίκων, ενώ το παρεκκλήσι της Αγίας Κατερίνας το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου διατηρήθηκε σαν τόπος λατρείας και τελικά επιδιορθώθηκε στη δεκαετία του 1960.

Το χωριό άρχισε να μεγαλώνει με την εγκατάσταση οικογενειών καθώς και από την σύναψη γάμων κατοίκων που ήλθαν από άλλα χωριά οι οποίοι ήταν ευπρόσδεκτοι, μιας και υπήρχε άφθονη γη για εγκατάσταση.

Από τα ερείπια  που βρέθηκαν από τους πρώτους κάτοικους του χωριού, φάνηκε ότι στην περιοχή του χωριού υπήρχαν Εκκλησίες και Μετόχια. Για το λόγο αυτό οι πρώτες δύο οικογένειες που κατοίκησαν στο χωριό από σεβασμό και ίσως προκατάληψη απέφυγαν να καλλιεργήσουν γη που ανήκε στις Εκκλησίες τα Μετόχια. Σαν αποτέλεσμα τούτου η γη που μέχρι σήμερα κατέχουν οι απόγονοι των οικογενειών αυτών εντοπίζεται σε μια λωρίδα γης με διεύθυνση Βορρά - Νότο στο κέντρο του χωριού.  Οι οικογένειες που ήλθαν αργότερα για εγκατάσταση στο χωριό, εγκαταστάθηκαν σε γη  γύρω από την λωρίδα γης που κατέλαβαν οι πρώτοι που κατοίκησαν στο χωριό και έτσι το χωριό Δαυλός πήρε τη σημερινή μορφή του.

Σε μια περιοχή στο κέντρο του χωριού το έδαφος είναι γεμάτο πέτρες και ονομάζεται ''πετρερά''. Οι πέτρες αυτές φαίνεται ότι προέρχονται από θεμέλια παλαιότερων κατοικιών τα οποία την εποχή εκείνη κατασκευάζονταν με πέτρες και λάσπη με ασβέστη ή χώμα.

Ανάμεσα στο χωριό Δαυλός και το Κάστρο της Καντάρας ευρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου. Στο Μοναστήρι  υπήρχαν καλόγεροι  μέχρι τον καιρό της τουρκοκρατίας. Τους τελευταίους καλόγερους τους σκότωσαν οι τούρκοι επί τουρκοκρατίας και έκτοτε το μοναστήρι παραμένει εγκαταλειμμένο.

Το χωριό Τζιονιά δεν υπάρχει στους σύγχρονους χάρτες. Σε όλους τους παλαιούς χάρτες του 16ου και 17ου αιώνα υπάρχουν η Τζιονιά, το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου και ο Δαυλός. Στα αριστερά δίνεται λεπτομέρεια του χάρτη του  Αβραάμ Ορτέλιους που δημοσιεύτηκε στο Antwerp το 1573 (δύο χρόνια μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Οθωμανούς).  Το χωριό Δαυλός (Davlo), το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου (St. Nicola) και το χωριό  Τζιονιά (Chionia) φαίνονται με κίτρινο υπερτονισμό. Το Τουρκοκυπριακό χωριό Όβγορος δεν υπάρχει και είναι μεταγενέστερο του 17ου αιώνα.