ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ - ΜΑΡΑΘΟΒΟΥΝΟΣ Η ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΘΥΛΑΚΑ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ - ΜΑΡΑΘΟΒΟΥΝΟΣ Η ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΘΥΛΑΚΑ
Posted by Costas Demetri Charalambides on September 07, 2001 at 16:00:18:
ΜΑΡΑΘΟΒΟΥΝΟΣ Η ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΘΥΛΑΚΑ
Για αρκετά χρόνια ο κατεχόμενος σήμερα Μαραθόβουνος βρισκόταν στο τέλος του τουρκοκυπριακού θύλακα, νιώθοντας πάντα δίπλα του πότε την τουρκική απειλή και πότε την φιλία των Τουρκοκυπρίων αφού συνόρευε με αρκετά τουρκοκυπριακά χωριά.
Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού μετακινήθηκαν το 1821 από ελληνικό οικισμό από το χώρο που βρίσκεται σήμερα το τουρκοκυπριακό χωριό Τσιάτος δίπλα από το Μαραθόβουνο. Η μετακίνηση των Ελλήνων από το χώρο που βρίσκεται το Τσιάτος είχε σαν αποτέλεσμα το χωριό αυτό να γίνει μεγάλο τουρκικό κεφαλοχώρι. Το γεγονός ότι το τζαμί στο Τσιάτος είναι ο ναός της Αγίας Παρασκευής που μετατράπηκε από τους Τούρκους σε τζαμί που μάλιστα μέχρι το 1974 βρισκόταν χωρίς μιναρέ, είναι μια άλλη απόδειξη της ελληνικότητας του χωριού που κτίστηκε περί το 1571 και ονομαζόταν Αγία Παρασκευή. Το 1821 οι Τούρκοι σκοτώνουν 450 νέους μέσα στο ναό της Αγίας Παρασκευής .Η καταπίεση των Ελλήνων επί τουρκοκρατίας ανάγκασαν ιδίως τα νεαρά ζευγάρια να πάρουν την απόφαση να μετακινηθούν για να αποφύγουν τον εξευτελισμό και την καταπίεση. Η παραμονή των πρώτων κατοίκων στο Μαραθόβουνο ήταν αρχικά σε σπηλιές στο λόφο που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία του προφήτη Ηλία. Στο λόφο αυτό υπήρχε στα παλιά χρόνια μάραθος και έτσι δόθηκε στο χωριό το όνομα Μαραθόβουνος.
Στη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στο Τσιάτος υπήρχε αγίασμα πράγμα που έκαμνε τους Μαραθοβουνιώτες στα παλιά χρόνια ( αρχές του 20ου αίωνα) να επισκέπτονται το ναό για το θαυματουργό αγίασμα του παίρνοντας παράληλα και αρκετά λουκούμια κεραστικά από τους τουρκοκύπριους γείτονες τους. .
Μεταξύ Μαραθοβούνου και Τσιάτους βρίσκεται το εξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού στο χώρο του νεκροταφείου του Μαραθοβούνου. Το εξωκλήσι αυτό κτισμένο από πληθάρι κτίστηκε για τις ανάγκες του νεκροταφείου. Το γεγονός ότι το εξωκλήσι αυτό βρισκόταν στην περιοχή από πολύ παλιά είναι μια άλλη απόδειξη ότι στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται το Τσιάτος υπήρχε ελληνικό χωριό. Ο πρώτος χώρος όπου οι Μαραθοβουνιώτες εκτελούσαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα ηταν μια μικρή εκκλησία στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η μεγάλη εκκλησία του προφήτη Ηλια .
Η εκκλησία του προφήτη Ηλία κτίστηκε στα μέσα του 18ου αιώνα από κατοίκους του χωριού, αλλά και από μαστόρους που έφεραν ειδικά να βοηθήσουν στο κτίσιμο του ναού και φιλοξενούνταν στο χωριό. Οι μαστόροι που συμφωνα με μαρτυρίες ερχονταν απο το Καιμακλί πληρόνονταν απο τους προύχοντες του χωριού .Ο τρούλος της επιβλητικής εκκλησίας που τον έκτισε με μεγάλη δεξιοτεχνία ο μάστρε Λούκας έχει χαλάσει κατά τη διάρκεια του πολέμου το 1974. Η εκκλησία όμως το πολύτιμο αυτό οικοδόμημα βρίσκεται σήμερα εκεί στό μικρό λόφο αγναντεύοντας το χωριό και αναζητώντας τους φιλόξενους κατοίκους του.
Οι κατοίκοι του χωριού ασχολούνταν με τη γεωργία και κτηνοτροφία, άνθρωποι εργατικοί,φιλοπρόοδοι που κατάφεραν να μετατρέψουν το διψασμένο κάμπο της μεσαορίας σε πηγή πλούτου και ευημερίας. Πολλοί γρήγορα άρχισαν να ασχολούνται και με το εμπόριο. Στις αρχές του 20ου αιώνα ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους ήταν ο Μαραθοβουνιώτης Γιάγκος Παπαδόπουλος ( παππούς του επίσης επιχειρηματία Γιάγκου Παπαδόπουλου δημιουργού του Γιώρκιου) , ο οποίος αφού επιστράτευε όλους τους Μαραθοβουνιώτες αμαξάρηδες γύριζαν όλοι την Κύπρο αγοράζοντας σιτάρι , κριθάρι , καπνά και τα έστελναν για εξαγωγή στη Ελλάδα.
Η μεγάλη ανάπτυξη του χωριού άρχισε να προσελκύει επισκέπτες από τα γειτονικά χωριά για τις εμπορικές τους συναλλαγές αλλά και για τις κοινωνικές τους εξόδους.
Η καλή παρέα, η διασκέδαση και η φιλοξενία είναι στοιχεία βασικά που χαρακτηρίζουν τους Μαραθοβουνιώτες. Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις όπου τα νεαρά ζευγάρια εγκατέλειπαν το χωριό τους αφού η αγάπη τους για το τόπο τους ήταν μεγάλη, γεγονός που έκανε το χωριό να ευημερεί και να μεγαλώνει. Σύμφωνα με μαρτυρίες η αποχώρηση της νύφης για να παντρευτεί και να κατοικήσει σε άλλο χωριό ήταν επεισοδιακή, αφού ο απεσταλμένος αμαξάρης που θα μετέφερνε τη νύφη θα έπρεπε να σταματήσει στη πλατεία του χωριού και να προσφέρει ποτά στους Μαραθοβουνιώτες για να αρχίσουν τη διασκέδαση και μετά να αποχωρήσει η νύφη.
Μαραθόβουνος ένας τόπος γεμάτος ζωή, ταβέρνες, καφενεία, σινεμά, Αθλητικοί σύλλογοι, ο κυριακάτικος περίπατος, ένας τόπος τόσο πολύ κοντά μας που τον έχουν ερημώση για να σταματήσουν το χρόνο . Οι γειτονιές του ξεκινόντας από τη Ανεφανή το Γερόλακο έφτανες στο κέντρο στους καφενέδες που ο ξένος επισκέπτης γνώριζε τη φιλοξενία και τη καλή καρδιά του Μαραθοβουνιώτη που θα τη θημάται για πάντα. Πιο κάτω η Λυσιήνα και η Ράσιη αγκαλιάζουν το χωριό και το μεγαλώνουν .
Μαραθόβουνος τόσο κοντά αλλά και τόσο μακριά μας. Ο χώρος και η ζωή υπάρχουν και περιμένουν ανυπόμονα να ξαναζωντανέψουν το μεγαλείο σου.