Κυρίες και Κύριοι

Είvαι πράγματι με ιδιαίτερη ικανοποίηση που δέχθηκα την πρόσκληση και βρίσκoμαι απόψε εδώ μαζί σας για vα σας ενημερώσω για τις μέχρι σήμερα εξελίξεις σχετικά με την Υψηλή Τεχνολογία και ιδιαίτερα την εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος ανάπτυξης Bιομηχανιών Υψηλής Τεχνολογίας μέσω των Εκκολαπτηρίων Επιχειρήσεων, ενός θεσμού που θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό για την παραπέρα οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας.

Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να σας παρουσιάσω μερικές βασικές σκέψεις πάνω στους άξονες προβληματισμού που το Υπουργείο μου και η κυβέρνηση, γενικά, κινήθηκε για τη διαμόρφωση της Νέας Βιομηχανικής Πολιτικής και για τη συνεργασία που επεδίωξε και επιδιώκει με άλλες χώρες για υλοποίηση των δύο πρώτων κεφαλαίων της πολιτικής αυτής που αφορούν τη δημιουργία βιομηχανιών Υψηλής Τεχνολογίας μέσω της Έρευνας και Ανάπτυξης και των Εκκολαπτηρίων Επιχειρήσεων.

Ζούμε σε έναν καινούργιο κόσμο. Η ταχύτητα και το εύρος των αλλαγών κυριολεκτικά ξεπερνούν προβλέψεις και αναλύσεις, δημιουργούν μεγάλα ερωτήματα και αβεβαιότητα. Αντιμέτωποι με τα νέα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα, έχουμε υποχρέωση να αναλύσουμε τις εξελίξεις. Να επισημάνουμε τις επιπτώσεις και τις νέες προοπτικές που ανοίγονται. Πρέπει να προσεγγίσουμε την νέα εποχή χωρίς προκατάληψη και άρνηση.

Ζούμε σε μία περίοδο συνεχούς παγκοσμιοποίησης των αγορών και της παραγωγικής διαδικασίας. Το φαινόμενο, βέβαια, δεν είναι νέο. Βρίσκεται όμως σήμερα στο επίκεντρο των συζητήσεών μας λόγω της ταχύτητας με την οποία αναπτύσσεται, και θα συνεχίσει να αναπτύσσεται στο μέλλον.  Τα σύνορα ξεπερνιούνται από τις οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Καταλύονται οι εθνικοί φραγμοί και περιορίζεται η εμβέλεια των εθνικών επιλογών. Οι παλιές βιομηχανικές δομές αντικαθίστανται από νέες τεχνολογίες, νέες μεθόδους οργάνωσης και επικοινωνίας. Χωρίς αμφιβολία η πορεία αυτή της παγκοσμιοποίησης έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του πλούτου, της παραγωγικότητας, και του διεθνούς εμπορίου.

Διανύουμε μία περίοδο συνεχούς ανάπτυξης της κοινωνίας της πληροφορίας και των νέων τεχνολογιών. Μία εξέλιξη που έχει καταλυτική επίδραση στην οικονομία, στην οργάνωση της κοινωνίας και στην απασχόληση, στην ενημέρωση, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό.

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, αλλά και ορισμένες αναπτυσσόμενες, έχουν συνειδητοποιήσει ότι η συνέχιση της βιομηχανικής τους ανάπτυξης εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο θα πετύχουν στον τομέα της Υψηλής Τεχνολογίας. Γι’ αυτό, καταβάλλουν ουσιαστικές προσπάθειες να βοηθήσουν τη βιομηχανία τους όχι μόνο να συμβαδίσει με τις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις, αλλά και να αναπτύξει η ίδια νέα καινοτόμα προϊόντα ή διεργασίες παραγωγής.

Στο επίκεντρο των προσπαθειών αυτών βρίσκεται η επιστημονική έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη, η οποία αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία νέων προϊόντων Υψηλής Τεχνολογίας. Τα πανεπιστήμια και άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα είναι οι κατ΄εξοχήν φορείς για τη διεξαγωγή της έρευνας, γι’ αυτό και παρατηρήθηκε μια τάση για περισσότερη έμφαση στην εφαρμοσμένη έρευνα στα ιδρύματα αυτά, στην εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας που διεξάγουν και στη σύνδεσή τους με τη βιομηχανία.

Η Κύπρος μέχρι πρότινος, για διάφορους λόγους δεν μπόρεσε να ακολουθήσει την τεχνολογική έξαρση που παρετηρείτο στην Ευρώπη, Αμερική και τις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας. Μέχρι το 1990 οι ερευνητικές δραστηριότητες στην Κύπρο ήταν περιορισμένες και διεξάγονταν κυρίως από τους παραδοσιακούς κυβερνητικούς ερευνητικούς φορείς, δηλαδή το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, το Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο, το Γενικό Χημείο του Κράτους κ.α. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίστηκε σε σχετική έρευνα του Τμήματος Στατιστικής και Ερευνών για το έτος 1992, με βάση την οποία οι ερευνητικές δραστηριότητες ανέρχονταν μόλις στο 0,2 % του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Το ποσοστό αυτό δε συγκρίνεται καθόλου ευνοϊκά με το αντίστοιχο ποσοστό των Ευρωπαϊκών και γενικότερα των ανεπτυγμένων χωρών, που κυμαίνεται μεταξύ 2 και 5 %.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες διευρύνθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ως αποτέλεσμα της ίδρυσης και λειτουργίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, της επέκτασης των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής, της δημιουργίας και λειτουργίας από το 1996 του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας και της διοχέτευσης μεγαλύτερων κονδυλίων από τους Προϋπολογισμούς του κράτους προς τον τομέα της έρευνας. Οι ερευνητικές δραστηριότητες στην Κύπρο ενισχύθηκαν επίσης μέσα από την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που διανοίχτηκαν για συμμετοχή ερευνητικών φορέων/ερευνητών σε Ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα. Στα πλαίσια αυτά, καθοριστικό βήμα θεωρείται η συμμετοχή της Κύπρου στο 5ο Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δραστηριότητες Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Επίδειξης.

H βασικότερη προϋπόθεση για ανάπτυξη βιομηχανιών Υψηλής Τεχνολογίας, που αναφέρεται και ως "βιομηχανία έντασης γνώσης", είναι η ύπαρξη του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού, με ψηλό μορφωτικό επίπεδο και επιστημονικό υπόβαθρο, το οποίο θα ασχοληθεί με την εφαρμοσμένη επιστημονική έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, που αποτελούν και τη βάση της νέας αυτής βιομηχανικής στρατηγικής. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, η Κύπρος, μια χώρα με πολύ περιορισμένους φυσικούς πόρους και πρώτες ύλες, πρέπει να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό το κύριο συγκριτικό της πλεονέκτημα - το ανθρώπινο δυναμικό.

Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, και με στόχο την ουσιαστική ανασυγκρότηση του μεταποιητικού τομέα στην Κύπρο που αντιμετωπίζει εδώ και αρκετά χρόνια αρκετά προβλήματα, το Υπουργείο μου προώθησε και το Υπουργικό Συμβούλιο υιοθέτησε τον Ιούνιο 1999 τη Νέα Βιομηχανική Πολιτική που αποτελεί την κυβερνητική πολιτική για τη βιομηχανική ανάπτυξη για τα επόμενα χρόνια.

Σημειώνεται ότι μερικά από τα Σχέδια της Νέας Βιομηχανικής Πολιτικής βρίσκονται σήμερα υπό αναθεώρηση για να γίνουν συμβατά με την περί Δημοσίων Ενισχύσεων νομοθεσία που υιοθετήθηκε πρόσφατα.

 Η Νέα Βιομηχανική Πολιτική περιλαμβάνει δώδεκα κεφάλαια με συγκεκριμένες δράσεις και σχέδια, δράσεις, τα οποία περιστρέφονται γύρω από τέσσερις βασικούς άξονες:

 1.                  Ανάπτυξη βιομηχανιών Υψηλής Τεχνολογίας

2.                  Προσέλκυση ξένων επενδύσεων

3.                  Αναδιάρθρωση και στήριξη της παραδοσιακής μεταποιητικής βιομηχανίας

4.                  Βελτίωση της παραγωγικότητας

Τα πρώτα δύο κεφάλαια απευθύνονται στον πρώτο άξονα της Νέας Βιομηχανικής Πολιτικής και αφορούν την ανάπτυξη βιομηχανιών Υψηλής Τεχνολογίας μέσω της δημιουργίας Εκκολαπτηρίων Επιχειρήσεων (πρώτο κεφάλαιο) και Κέντρου Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης (δεύτερο κεφάλαιο).

Τα εκκολαπτήρια επιχειρήσεων Υψηλής Τεχνολογίας είναι ένας θεσμός μέσω του οποίου παρέχεται η απαραίτητη υποστήριξη σε νέους επινοητές να αναπτύξουν καινοτόμες ιδέες. Είναι συνδεδεμένα με την έρευνα και αποσκοπούν στην εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, με την ανάπτυξη νέων προϊόντων που δεν υπάρχουν στην αγορά και τη δημιουργία επιχειρήσεων σε τομείς Υψηλής Τεχνολογίας.

Οι επιχειρήσεις αυτές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο της τεχνολογίας των προϊόντων τους, την τεχνογνωσία και επιστημονική κατάρτιση των εταίρων και του προσωπικού που απασχολούν, αλλά και από την επιχειρηματική ικανότητά τους, προκειμένου να γίνουν και να παραμείνουν ανταγωνιστικές στην αγορά της Υψηλής Τεχνολογίας όπου επικρατεί εντονότατος ανταγωνισμός.

Για να στηρίξει την προσπάθεια αυτή, η κυβέρνηση παρέχει χορηγία ύψους μέχρι και £120.000 στους αιτητές που θα εγκρίνονται για εισδοχή στα εκκολαπτήρια επιχειρήσεων για περίοδο δύο ετών κατά την οποία, με τη βοήθεια του εκκολαπτηρίου, η επιχείρηση που θα δημιουργήσει ο αιτητής θα στοχεύει αφενός να αναπτύξει ένα εμπορεύσιμο προϊόν και, αφετέρου, να προσελκύσει το αναγκαίο κεφάλαιο από εξωτερικούς επενδυτές για να μπορέσει να συνεχίσει τη λειτουργία της, παράγοντας και τοποθετώντας στην αγορά το νέο προϊόν.

Παράλληλα, με σκοπό τη ενθάρρυνση της δημιουργίας εκκολαπτηρίων επιχειρήσεων από τον ιδιωτικό τομέα, η Κυβέρνηση θα παρέχει χορηγία σε 4 ιδιωτικές επιχειρήσεις που θα εκφράσουν ενδιαφέρον και θα επιλεγούν με βάση προκαθορισμένα ποιοτικά και οικονομικά κριτήρια.  Η χορηγία αυτή θα καλύψει λειτουργικές δαπάνες μέχρι ποσού £57.000 για περίοδο 3 ετών όπως επίσης και ποσοστό 15% ή 7,5% για μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις αντίστοιχα πάνω σε επενδύσεις σε κτίρια και εξοπλισμό.

Στο δεύτερο κεφάλαιο της Νέας Βιομηχανικής Πολιτικής αναγνωρίζεται ότι η ύπαρξη ενός κέντρου στο οποίο θα διεξάγεται εφαρμοσμένη έρευνα και ανάπτυξη σε συγκεκριμένους τομείς Υψηλής Τεχνολογίας, στους οποίους η Κύπρος εμφανίζει συγκριτικό πλεονέκτημα, αποτελεί ένα βασικό παράγοντα στην προσπάθεια για ανάπτυξη νέων προϊόντων Υψηλής Τεχνολογίας στην Κύπρο. Το Κέντρο αυτό θα καλύψει το κενό στην εφαρμοσμένη έρευνα και θα πρέπει να αναπτύξει άριστες σχέσεις με την κυπριακή ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς και στενές σχέσεις με ερευνητικά ιδρύματα άλλων χωρών. Απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας είναι επίσης η σύνδεση του Κέντρου με επιχειρήσεις.

Η προώθηση της Υψηλής Τεχνολογίας στην Κύπρο μέσω του θεσμού των εκκολαπτηρίων επιχειρήσεων και της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης έχει ανατεθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο το Σεπτέμβριο 1999 σε Τεχνική Επιτροπή υπό την προεδρία του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, αποτελούμενη από εκπροσώπους  της Κυβέρνησης και του εμποροβιομηχανικού,  οικονομικού, επιστημονικού και ακαδημαϊκού κόσμου της Κύπρου.

Όροι εντολής της Τεχνικής Επιτροπής ήταν να μελετήσει όλες τις πτυχές της ίδρυσης, οργάνωσης και λειτουργίας των εκκολαπτηρίων επιχειρήσεων μέσα από επισκέψεις σε παρόμοια κέντρα του εξωτερικού και να διερευνήσει, μεταξύ άλλων, το ενδιαφέρον του ιδιωτικού τομέα για συνεργασία με την κυβέρνηση στην παροχή της αναγκαίας κτιριακής υποδομής και διοικητικής και τεχνικής υποστήριξης.

Σύμφωνα με τους όρους εντολής της, η Τεχνική Επιτροπή πραγματοποίησε επισκέψεις στην Ελλάδα, Ιρλανδία, Αμερική, Ρωσία και Ισραήλ για μελέτη του θεσμού των εκκολαπτηρίων και των κέντρων έρευνας και ανάπτυξης όπως και για προώθηση συνεργασιών με τις χώρες αυτές.

Κατά την επίσκεψη στο Ισραήλ έγιναν επαφές με το γραφείο του Πρώτου Επιστήμονα που υπάγεται στο ομόλογο Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας και είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής σε σχέση με την υποστήριξη και ενθάρρυνση της βιομηχανικής έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης.  Επίσης έγιναν επισκέψεις σε διάφορα εκκολαπτήρια επιχειρήσεων του Ισραήλ.  Αυτό αναμένεται ότι θα αποτελέσει την αρχή μιας ωφέλιμης συνεργασίας στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας.

Πληροφοριακά θέλω να σας αναφέρω ότι το Ισραήλ έχει να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά το θεσμό των τεχνολογικών εκκολαπτηρίων, ο οποίος εισήχθη το 1992 βάσει ενός μοναδικού στο είδος του κρατικού προγράμματος. Η αφορμή για την εισαγωγή του προγράμματος ήταν η ανάγκη να αξιοποιηθεί ο μεγάλος αριθμός επιστημόνων που μετανάστευσαν στο Ισραήλ από την πρώην Σοβιετική Ένωση.  Το πρόγραμμα που σχεδιάστηκε απευθύνετο τόσο σε Εβραϊκής καταγωγής Ρώσους μετανάστες όσο και σε Ισραηλινούς επιστήμονες και έχει εξελιχθεί σε ένα αποτελεσματικό μηχανισμό εμπορικής αξιοποίησης της έρευνας και δημιουργίας βιομηχανιών ψηλής τεχνολογίας.

Κυρίες και Κύριοι,

Σήμερα τα Εκκολαπτήρια Επιχειρήσεων έχουν γίνει θεσμός σχεδόν σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες και σε πολλές αναπτυσσόμενες και αποτελούν χώρους αξιοποίησης επιστημόνων και ερευνητών, δηλαδή του πιο πολύτιμου πόρου που διαθέτουν, του ανθρώπινου κεφαλαίου. Στην περίπτωση της Κύπρου το κεφάλαιο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ενόψει της έλλειψης άλλων φυσικών πόρων και πρώτων υλών.

Γι΄ αυτό πιστεύω ότι με την εισαγωγή του θεσμού των εκκολαπτηριών επιχειρήσεων και τη σχετική παροχή κυβερνητικής χορηγίας θα αξιοποιήσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό αυτό το μοναδικό μας συγκριτικό πλεονέκτημα - δηλαδή το ποιοτικά αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό και ιδιαίτερα το μεγάλο αριθμό κυπρίων επιστημόνων και ερευνητών που τώρα είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται στο εξωτερικό.  Αρκετοί από αυτούς είναι οργανωμένοι στο Δίκτυο Κυπρίων Επιστημόνων (Cyprus Scientists Network) που εδρεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και έχουν επιδείξει ενδιαφέρον για τα Κυπριακά Εκκολαπτήρια. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι στα εκκολαπτήρια θα γίνονται δεκτές και αιτήσεις από ομάδες ατόμων οι οποίες περιλαμβάνουν και συμμετοχή μη κυπρίων επινοητών.

Έτσι θα δημιουργηθούν νέες επιχειρήσεις βασισμένες στις νέες τεχνολογίες και θα προωθηθεί η επιχειρηματικότητα γενικότερα που αποτελεί κλειδί για την ανανέωση του βιομηχανικού τομέα της Κύπρου.

Με τον τρόπο αυτό η Κύπρος θα συνεχίσει να διαδραματίζει όπως και στο παρελθόν σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μεσογείου, αξιοποιώντας κυρίως το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, την τεχνολογική ανάπτυξη και το γεγονός ότι σύντομα θα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επίσης η προώθηση της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας παράλληλα με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα διευρύνουν τις ευκαιρίες συνεργασίας της Κύπρου με το Ισραήλ τόσο στον επιχειρηματικό τομέα όσο και στον τομέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης.

Ευχαριστώ και πάλιν τον Πρόεδρο και τα μέλη του Συνδέσμου σας για την ευγενή τους πρόσκληση και για την ευκαιρία που μου έδωσαν να μιλήσω στην αποψινή σας συγκέντρωση. Εύχομαι κάθε πρόοδο και επιτυχία στο έργο σας για την ανάπτυξη της μικρής μας πατρίδας.

[Πάνω] [Σελίδα Ομιλιών]