Νίκος Ρολάνδης
Υπουργός Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού
(Συνέντευξη στο Φίλιππο Φιλίππου, MONEYNET) 14.3.2000

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

" Στόχος του φιλόδοξου προγράμματος υψηλής τεχνολογίας, για το οποίο η υποβολή αιτήσεων θα αρχίσει μέσα στο Καλοκαίρι, είναι η προσέλκυση στην Κύπρο διακεκριμένων Κυπρίων επιστημόνων που ζουν στο εξωτερικό, αλλά και ξένων επιστημόνων από χώρες από τις οποίες έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον. Αυτό δηλώνει σε συνέντευξη στο MoneyNet ο Υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας Νίκος Ρολάνδης, επισημαίνοντας ότι ανάμεσα σε αυτούς που έχουν ενδιαφερθεί για το πρόγραμμα περιλαμβάνονται και Νομπελίστες."

Κύριε Ρολάνδη να αρχίσουμε από το πρόσφατο ταξίδι σας στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην προσπάθεια που αναλάβατε για ενθάρρυνση υψηλής τεχνολογίας στην Κύπρο. Σε δηλώσεις σας αναφερθήκατε σε γενναιόδωρα προγράμματα προσέλκυσης διακεκριμένων επιστημόνων που ασχολούνται με αυτό τον τομέα στην Κύπρο. Μπορείτε να μας αναπτύξετε το σκεπτικό αυτής της πολιτικής;

Πρόκειται για ένα αρκετά μεγαλόπνοο πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Εμπορίου. Το ξεκινήσαμε πριν από ενάμισυ χρόνο και τώρα βρισκόμαστε κοντά στην ολοκλήρωση των προσπαθειών και στο στάδιο που θα αρχίσουμε να δεχόμαστε αιτήσεις. Από τότε που ξεκινήσαμε μέχρι σήμερα η τεχνική επιτροπή η οποία συνεστήθη πραγματοποίησε αρκετές επαφές σε ξένες χώρες, με στόχο την πληροφόρηση για την πολιτική που ακολουθούν στον τομέα αυτό. Προσωπικά μέχρι σήμερα επισκέφθηκα το Ισραήλ και την Ιρλανδία. Η πρόσφατη επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες εθεωρήθη πολύ σημαντική γιατί στη χώρα αυτή έχουμε το δίκτυο των Κυπρίων επιστημόνων που είναι ένα δίκτυο σημαντικό για τη δική μας περίπτωση. Μιλούμε για Κύπριους καθηγητές Πανεπιστημίων, είτε επιστήμονες σε θέματα υψηλής τεχνολογίας που αγαπούν τον τόπο τους και θέλουν να επιστρέψουν. Αρκετοί από αυτούς επέδειξαν ενδιαφέρον να έρθουν στην Κύπρο και να δραστηριοποιηθούν μέσα από τα προγράμματα που έχουμε εξαγγείλει ή αν δεν έρθουν από την αρχή να αρχίσουν σταδιακά μέχρι τον επαναπατρισμό τους. Τέτοια προγράμματα εφαρμόζονται τα τελευταία 40 χρόνια στο εξωτερικό. Εμείς μάλλον καθυστερημένα τα φέρνουμε εδώ αλλά είναι καλύτερα να προχωρήσουμε έστω και αργά παρά να μην προχωρήσουμε καθόλου σε αυτό τον τομέα. Σύμφωνα με τα προγράμματα ο ενδιαφερόμενος, που μπορεί να είναι είτε άτομο είτε εταιρεία, αποτείνεται στην τεχνική επιτροπή του Υπουργείου δίνοντας στοιχεία με την εφεύρεση που θέλει να προωθήσει. Αν η Επιτροπή κρίνει ότι η εφεύρεση είναι άξια λόγου με πιθανότητες να προωθηθεί και εμπορικά, τότε τον εγκρίνει. Με την έγκριση αυτή ο αιτητής οφείλει να καταθέσει ένα κεφάλαιο 10 χιλιάδων λιρών και στη συνέχεια η κυβέρνηση θα του δώσει ένα ποσό ύψους 100 χιλιάδων λιρών. Πέραν τούτου θα τον εντάξει σε “εκκολαπτήριο”, ένα χώρο από τον οποίο θα μπορέσει να προωθήσει την εφεύρεση του, έχονταs δωρεάν γραμματειακή, λογιστική και τεχνολογική υποστήριξη. Όλα αυτά γίνονται με την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση ή το εκκολαπτήριο θα κρατήσουν ένα ποσοστό 25% έναντι όλων αυτών των παροχών που δίνονται. Αυτό είναι λογικό αφού αν μια προσπάθεια που ξεκινά από το μηδέν καταλήξει να έχει αξία ορισμένων δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων είναι λογικό η κυβέρνηση που το προώθησε να μετάσχει σε αυτή την επιτυχία, όπως γίνεται και με άλλες κυβερνήσεις.

Έχει τεθεί οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα για έναρξη αυτής της προσπάθειας;

Θέσαμε ως ημερομηνία έναρξης υποβολής αιτήσεων την πρώτη Απριλίου 2000, αλλά τελικά αποφασίσαμε αυτό να γίνει σε τρεις μήνες, αφού ολοκληρώσουμε τον κύκλο των επαφών. Στις 20 Μαρτίου θα πάω για το σκοπό αυτό στη Μόσχα, όπου θα έχω συναντήσεις με αξιόλογους επιστήμονες. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι η υψηλή τεχνολογία στο Ισραήλ, που έχει φτάσει σε αξιόλογα επίπεδα, στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στους Ρωσσοεβραίους, οι οποίοι επέστρεψαν στο Ισραήλ μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Πιστεύω ότι θα έχουμε καλή συνεργασία με τη Ρωσία. Να αναφέρω ακόμη ότι προγραμματίζω επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου υπάρχει μια άλλη ομάδα πάλι διακεκριμένων επιστημόνων η οποία μας προσήγγισε, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται πρόσωπα που τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ. Να επισημάνω ότι βάση της προσπάθειας αυτής αποτελούν οι Κύπριοι επιστήμονες του εξωτερικού, αλλά στηριζόμαστε επίσης στη Ρωσία, το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και την Ελλάδα.

Μπορούμε να καθορίσουμε ποιο ακριβώς τομέα καλύπτει αυτή η προσπάθεια και τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο υψηλή τεχνολογία;

Υψηλή τεχνολογία είναι κάτι που ξεφεύγει από τη συμβατική βιομηχανική παραγωγή. Αναφέρεται σε προϊόντα έντασης γνώσης σε αντίθεση με την παραδοσιακή βιομηχανία που είναι είτε έντασης χειρών είτε έντασης κεφαλαίου. Για παράδειγμα ένας 25 χρονος Κύπριος που πήρε το πτυχίο του στο MIT είχε ανακαλύψει ένα τρόπο υπολογισμού με μαθηματικό τρόπο της φερεγγυότητας μιας εταιρείας, τον οποίο κατέθεσε σε μια εταιρεία venture capital. Αυτή τη στιγμή η εταιρεία αξίζει 60 εκ. δολάρια και υπολογίζουν σε λίγους μήνες να αξίζει 200 εκατομμύρια δολάρια. Ο Κύπριος αυτός κατέχει το 11% της εταιρείας.

Ακούγεται πολύ φιλόδοξο το πρόγραμμα που έχετε εξαγγείλει. Ωστόσο επειδή τέτοια προγράμματα εφαρμόζονται ήδη από άλλες χώρες το ερώτημα είναι γιατί ένας διεκριμένος ξένος επιστήμονας, πολύ περισσότερο ένας Νομπελίστας, να προτιμήσει την Κύπρο;

Πρώτα απ’όλα έχουμε το δίκτυο των Κύπρίων επιστημόνων, που αποτελείται από 160 επιστήμονες σε όλο των κόσμο, εκ των οποίων οι μισοί είναι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτοί οι επιστήμονες εντάχθηκαν γι’αυτό ακριβώς το σκοπό στο δίκτυο. Επίσης στην προηγούμενη επίσκεψη που πραγματοποίησα στη Μόσχα μου ελέχθη σαφώς από τον Υπουργό Τεχνολογίας και τον πρόεδρο της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών ότι ενδιαφέρονται αφού δεν έχουν τα μέσα και τις προσβάσεις προς τον Δυτικό χώρο που έχει η Κύπρος. Από το Ισραήλ δεν περιμένουμε βεβαίως μεγάλο αριθμό επιστημόνων, αλλά θα πρέπει να έχουμε υπ’όψιν το πλεονέκτημα της ενταξιακής πορείας που φτάνει προς το τέλος της. Άρα αν η δική μας πρωτοβουλία καταλήξει τελικά σε μια παραγωγική μονάδα, θα είμαστε μια χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε απόσταση μισής ώρας με το αεροπλάνο από το Τελ Αβίβ.

Ωστόσο πιστεύετε ότι ως χώρα έχουμε την τεχνική υποδομή να στηρίξουμε αυτή την προσπάθεια;

Στον τομέα αυτό, που συνήθως σε άλλες χώρες δαπανούνται τεράστια ποσά, υστερούμε γι’ αυτό και το δεύτερο μέρος της βιομηχανικής μας πολιτικής αναφέρεται σε αυτό ακριβώς τον τομέα (Research and development). Είμαστε σε επαφή με το Πανεπιστήμιο, το Ιδρυμα Τεχνολογίας και το Ιδρυμα Προώθησης Έρευνας καθώς και με τον ιδιωτικό τομέα μέσω ΚΕΒΕ και ΟΕΒ, με στόχο να κτίσουμε το οικοδόμημα της έρευνας και ανάπτυξης. Ασφαλώς αυτά δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη αλλά από κάπου πρέπει να αρχίσεις. Έχουμε κάποια υποτυπώδη υποδομή όπως το Κυβερνητικό Χημείο, το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών και το Ινστιτούτο Γενετικής και Νευρολογίας. Αλλά θα προσπαθήσουμε να κτίσουμε πολύ περισσότερα και με τη βοήθεια του Πανεπιστημίου και όλων των άλλων φορέων.