[Αρχική Σελίδα] [Ομιλίες/ Συνεντεύξεις/ Άρθρα]

Ομιλία του Υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και
Τουρισμού κ. Γιώργου Λιλλήκα
στον ανοικτό διάλογο που διοργανώνει το Πανεπιστήμιο Κύπρου με την ευκαιρία της επίσκεψης της Επίτροπου για θέματα παιδείας και πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης Viviane Reding

«Τα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα ως πλουτοπαραγωγικός
πόρος στην κυπριακή κοινωνία της γνώσης»

(Παρασκευή, 27 Ιουνίου, 2003 στην Αίθουσα Τελετών Πανεπιστήμιου)


Η οικονομία του 21ου αιώνα θάναι οικονομία της γνώσης και των αδιάλειπτων μεταβολών.

Η τεχνολογία της πληροφορίας και όχι μόνο, έχει επιβάλει ένα διαφορετικό, ιδιαίτερα ψηλό, ρυθμό ταχύτητας, όχι μόνο στη μεταφορά της γνώσης και των δεδομένων, αλλά και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις, σε όλους τους τομείς της ζωής έχουν επιταχυνθεί.  Η διάρκεια ζωής ή της ωφελιμότητας μίας καινοτομίας, μίας εφεύρεσης, έχει σμικρυνθεί.  Η επιτυχία σήμερα δεν στηρίζεται πλέον μόνο στην κατοχή της γνώσης, αλλά στην ικανότητα γρήγορης προσαρμοστικότητας.

Όλες αυτές οι σημαντικές αλλαγές που επηρεάζουν το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, οφείλονται κυρίως στην ταχύτητα παραγωγής νέας γνώσης.  Και η γνώση παράγεται, δημιουργείται, με την έρευνα.  Δημιουργείται στα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα οποία δεν αρκούνται στη μεταφορά της γνώσης, αλλά αντίθετα αντιμετωπίζουν τη γνώση ως μια μεταβλητή στην οποία παρεμβαίνουν ερευνητικά.

Γι΄ αυτό, δεν νοείται σήμερα Ανώτερο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα χωρίς ερευνητικές μονάδες.  Βασική και εξειδικευμένη έρευνα δημιουργούν το περιβάλλον για την ανάπτυξη και την πρόοδο.  Δεν μπορεί να υπάρξει διαχωρισμός ωφελιμότητας ανάμεσα στους δύο αυτούς βασικούς άξονες της έρευνας, με το ίδιο σκεπτικό που δεν μπορεί να υπάρξει αξιολογητικός διαχωρισμός μεταξύ των μεταρρυθμίσεων σε μεθόδους διαχείρισης και πωλήσεων μιας επιχείρησης από τις μεταρρυθμίσεις στην τεχνολογία.

Η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός δεν είναι στατικά φαινόμενα που επιτυγχάνονται δια μιας και δια παντός.   Είναι και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως συνεχείς διαδικασίες για να υπάρξει το ποθητό αποτέλεσμα.

Στις κοινωνίες που θεωρούνται προηγμένες και που πετυγχαίνουν να διατηρήσουν αυτό τον τίτλο, διαπιστώνεται εύκολα ότι η πρόοδος είναι άμεσα συνδεδεμένη με την έρευνα και τη θέση που η έρευνα κατέχει στις προτεραιότητες της κοινωνίας.

Διαπιστώνεται ακόμη ότι τα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα είναι άμεσα συνδεδεμένα με ανεξάρτητα ερευνητικά κέντρα και με τις ερευνητικές μονάδες των επιχειρήσεων.  Οι επιχειρήσεις έχουν διαπιστώσει την ανάγκη, αλλά και την αξία της κατοχής και αξιοποίησης νέων γνώσεων και τα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα με τις ερευνητικές τους μονάδες αναλαμβάνουν τη δημιουργία αυτών των γνώσεων.  Με τον τρόπο αυτό τα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα δεν καθίστανται απλά μέρος της παραγωγικής κοινωνικο-οικονομικής διαδικασίας, αλλά καθίστανται κέντρα παραγωγής πλούτου.  Μπορεί η γνώση να μην έχει εθνικότητα.  Ο πλούτος που η γνώση παράγει, είναι, όμως εθνικός.

Αυτή η σύγχρονη αλήθεια άργησε να γίνει κατανοητή στην Κύπρο.  Ως αποτέλεσμα τούτου η χώρα μας υστερεί στις επενδύσεις στον τομέα της έρευνας, αφού μέχρι σήμερα μόνο το 0,25% του ΑΕΠ στόχευε στην παραγωγή γνώσης, καθιστώντας την Κύπρο την τελευταία σε κατάταξη Ευρωπαϊκή χώρα στον κρίσιμο τομέα της έρευνας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζοντας τη σημασία της έρευνας έχει θέσει ως κατώτατο στόχο τη διάθεση του 3% του ΑΕΠ στην έρευνα.  Ως Κύπρος η νέα Κυβέρνηση έχει θέσει ως άμεσο στόχο για τα επόμενα λίγα χρόνια το 1% με απώτερη προοπτική τον Ευρωπαϊκό στόχο.

Για την υλοποίηση αυτού του στόχου η Κυβέρνηση προσανατολίζεται σε μια στρατηγική η οποία θα δημιουργήσει το περιβάλλον και την υποδομή προσέλκυσης ερευνητικών επενδύσεων.  Σ΄ αυτό το περιβάλλον καθοριστικό ρόλο θα έχουν τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Κρατικά, αλλά και Ιδιωτικά.

Συνοπτικά, η νέα στρατηγική έρευνας και τεχνολογίας της Κυβέρνησης περιστρέφεται γύρω από τους ακόλουθους άξονες:

Πρώτο

Δημιουργία της απαραίτητης υποδομής για έρευνα.  Αυτή η υποδομή, που μπορεί να είναι η δημιουργία ενός Τεχνολογικού Πάρκου, θα αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία μπορούμε να οικοδομήσουμε τα ερευνητικά ινστιτούτα, τα εκκολαπτήρια και τα τεχνολογικά εργαστήρια.

Για τη διαμόρφωση αυτής της υποδομής, έχουμε αρχίσει τη διερεύνηση των εμπειριών, χωρών όπως η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Πρέπει εδώ να πω ότι υπάρχει και από τις χώρες αυτές, τόσο σε πολιτικό, Κυβερνητικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο επιχειρήσεων, έντονο ενδιαφέρον για συνεργασία.

Δεύτερο:    

Η ενοποίηση των Κυβερνητικών προγραμμάτων σ΄ ένα ενιαίο Φορέα.  Στόχος η δυνατότητα διαμόρφωσης ενιαίας στρατηγικής, αλλά και αποτελεσματικότερης αξιοποίησης των κρατικών κονδυλίων.

Τρίτο

Η προσέλκυση στην Κύπρο, ξένων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων παγκόσμιας εμβέλειας και ερευνητών, Κυπρίων και ξένων, διεθνούς φήμης, έτσι ώστε η Κύπρος να εξασφαλίσει μια σημαντική θέση στο διεθνή χάρτη της έρευνας.

Η προσπάθεια αυτή γίνεται σε στενή συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, στο οποίο επενδύουμε πολλές ελπίδες και προσδοκίες.

Τέταρτο:   

Η αξιοποίηση, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, των διαφόρων Ευρωπαϊκών Ταμείων και Προγραμμάτων Έρευνας.

Αυτό προϋποθέτει τη δυνατότητα παραγωγής γνώσης υψηλού επιπέδου που να μπορεί να ανταγωνιστεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Πέμπτο:     

Την εκπαίδευση των Κυπριακών επιχειρήσεων για τη σημασία και αξία της έρευνας, έτσι ώστε να πιστέψουν σ΄ αυτή και να επενδύσουν.

Έκτο:    Την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας των νέων, οι οποίοι πιο εύκολα μπορούν να αντιληφθούν την έννοια της οικονομίας της γνώσης.  Ένα πρώτο πρόγραμμα αναπτύσσεται από το Πανεπιστήμιο Κύπρου σε συνεργασία με το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.

Με την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργούνται νέες συνθήκες και νέες προκλήσεις για την Κύπρο.    Σίγουρα το περιβάλλον του ανοικτού ανταγωνισμού θα δημιουργήσει κάποια προβλήματα στην Κυπριακή οικονομία.  Παράλληλα όμως, διανοίγονται νέες προοπτικές και δυνατότητες τις οποίες καλούμαστε να αξιοποιήσουμε.  Η Κύπρος δεν διαθέτει μεγάλο πλούτο πρώτων υλών.  Διαθέτει όμως άλλα πλεονεκτήματα τα οποία μπορούμε και πρέπει να αναπτύξουμε.

Διαθέτουμε μεγάλο πλούτο σε ανθρώπινο επιστημονικό προσωπικό.  Σ΄ αυτό πρέπει να επενδύσουμε.  Αυτό είναι το κεφάλαιό μας, το οποίο είναι και η βάση της οικονομίας της γνώσης.  Διαμορφώνοντας το περιβάλλον και την υποδομή για την έρευνα, θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε δημιουργικά, παραγωγικά τον ανθρώπινο πλούτο της Κύπρου.

Με μία τέτοια στρατηγική στρατηγική μπορούμε στην πράξη να κάνουμε την Κύπρο Περιφερειακό Κέντρο Υπηρεσιών.  Όταν όμως μιλούμε για υπηρεσίες, είτε αυτές είναι ιατρικές, είτε εκπαιδευτικές, είτε συμβουλευτικές, είτε τραπεζικές, καταλήγουμε πάντα στο βασικό, τον ακρογωνιαίο λίθο. Οι υπηρεσίες πρέπει νάναι υψηλής ποιότητας και σύγχρονες.  Για να πληρούν αυτά τα κριτήρια πρέπει να στηρίζονται στις πιο σύγχρονες γνώσεις.  Η ίδια αλήθεια ισχύει και για τον εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας μας, αφού και διαχειριστικά και τεχνολογικά αυτό που σήμερα θεωρείται νέο, αύριο θάναι ξεπερασμένο.

Με αυτή την έννοια η γνώση είναι η πηγή του πλούτου και τα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα πλουτοπαραγωγικός πόρος.

[Πάνω] [Σελίδα Ομιλιών]