Για πέμπτη φορά από τότε που ανέλαβα το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, που εποπτεύει πολιτικά την ΄Εκθεση, βρίσκομαι σε αυτό το βήμα, στο κέντρο ενός χώρου που συμβολίζει την μέχρι σήμερα μαζική ανάπτυξη και το εφικτό όραμα για το μέλλον της Κύπρου.

Στον πλανήτη μας, που είναι κατάμεστος με Διακηρύξεις για Ανθρώπινα Δικαιώματα, τα οποία καταστρατηγούνται με την ίδια ευκολία με την οποία συντάσσονται, πολύ λίγες χώρες και πολύ λίγοι άνθρωποι ζουν υπό συνθήκες ουσιώδους ανάπτυξης αφ’ ενός και δυνατότητας  να ψηλαφίσουν κάποιο όραμα αφ΄ ετέρου.  Στις πλείστες περιπτώσεις η ανάπτυξη δεν μπόρεσε να σπάσει το φράγμα της ανέχειας και να προσφέρει τα απαραίτητα για την ανθρώπινη επιβίωση.  Σε άλλες εξασφαλίστηκε η απλή επιβίωση αλλά παρέμεινε απρόσιτη η αξιοπρέπεια.  Σε ακόμα πιο λίγες περιπτώσεις υπάρχει μια δύσκολη και σχεδόν στάσιμη ανάπτυξη με άπιαστους οραματισμούς.

Η Κύπρος δοκίμασε και τα κατάφερε. Μικρή το δέμας, σχεδόν ανύπαρκτη μέσα στο παγκόσμιο σκηνικό, ξεκίνησε από την αποικιοκρατική αναπτυξιακή ανυπαρξία, κινήθηκε ανοδικά τα πρώτα δύσκολα χρόνια, διαπέρασε την κόλαση της τουρκικής κατοχής και συντρίβοντας το ένα φράγμα μετά το άλλο, έφτασε, σαράντα τόσα χρόνια μετά, στη 16^η θέση διεθνώς σε αναπροσαρμοσμένο κατά κεφαλή εισόδημα, με βάση κατάταξη από τη Διεθνή Τράπεζα.

Αυτή η πορεία συνεχίζεται και θα συνεχιστεί.  Ανάπτυξη και όραμα σχεδόν χωρίς σύνορα.  Μόνο σύνορο η κατοχή, το ηφαίστειο, που αν δεν κλείσει και σφραγιστεί ο κρατήρας του, η λάβα του θα απειλεί και την Κύπρο και την περιοχή.

Κύριε Πρόεδρε,

Το Υπουργείο του οποίου προΐσταμαι καλύπτει, μεταξύ άλλων, και τους βασικούς τομείς της Ανάπτυξης της χώρας.  Εμπόριο, Βιομηχανία, Τουρισμός, Ενέργεια, Τεχνολογία, Συνεργατισμός, Εξαγωγές Υπηρεσιών, Εμπορία Γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων συναποτελούν σχεδόν ολόκληρο το φάσμα του Αναπτυξιακού προγράμματος της χώρας.

Αυτή λοιπόν η Ανάπτυξη της Κύπρου, που αποτελεί το βαρόμετρο της οικονομίας, ακολουθεί ρυθμούς πολύ ψηλότερους από τους διεθνείς και τους ευρωπαϊκούς ρυθμούς πράγμα που δεικνύει και ο σχετικός πίνακας:

Δηλαδή η Κύπρος, με βάση διεθνείς στατιστικές, αναπτύσσεται με ρυθμό κατά πολύ ψηλότερο από την Ευρώπη και από τον παγκόσμιο χώρο.

Μια και βρίσκομαι λοιπόν  στη Διεθνή ΄Εκθεση, που κατοπτρίζει αυτή την ανάπτυξη θα σας παρουσιάσω συνοπτικά ορισμένα από αυτά που επιτελέσαμε στο Υπουργείο τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δηλαδή από το 1998 μέχρι το 2001, στον τομέα της Ανάπτυξης.

1.

Τουρισμός:

(α)

Κατά την τελευταία τετραετία είχαμε αύξηση στις τουριστικές αφίξεις κατά 29,2%, το κυριώτερο όμως είχαμε αύξηση στα τουριστικά εισοδήματα κατά 51,5%, πράγμα που δεικνύει πως προσελκύουμε συνεχώς πιο πολλούς τουρίστες ψηλού εισοδηματικού επιπέδου, αναβαθμίζοντας ποιοτικά τον τουρισμό μας.  Την ίδια περίοδο ο διεθνής τουρισμός είχε αύξηση 12,7% στις αφίξεις, τα δε διεθνή τουριστικά εισοδήματα αυξήθηκαν μόνο κατά 9,2% από το 1997 μέχρι το 2000.  Παρ’ όλο που δεν υπάρχουν στοιχεία του διεθνούς χώρου για το 2001 είναι σαφές ότι ο τουρισμός της Κύπρου αναπτύσσεται με ρυθμούς πολλαπλάσιους εκείνων του διεθνούς τουρισμού.

(β)

Πιο συγκεκριμένα – και παρά το πρόβλημα της 11ης του Σεπτέμβρη – τα εισοδήματα αυξήθηκαν από £843 εκ. το 1997 σε £1.277 εκ. το 2001, δηλαδή προσθέσαμε £434 εκ. ετήσια στον τουρισμό μας, ποσό που ξεπερνά το 50% του συνόλου όλων των προηγούμενων δεκαετιών.

(γ)

Κατά την τετραετία, σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού, μέσα στα περιορισμένα πλαίσια των διαφημιστικών κονδυλίων που εγκρίνονται κάθε χρόνο για τον τουρισμό:

(i)

Επιχορηγήσαμε μαζί με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού δεκάδες πολιτισμικές εκδηλώσεις, αυξάνοντας κατακόρυφα τον αριθμό τους.

(ii)

Συμπληρώσαμε την για πολλά χρόνια εκκρεμότητα για τις έξη μαρίνες και μπήκαμε ήδη στη διαδικασία των προσφορών. 

(iii)

Πραγματοποιήσαμε την μεγαλύτερη διεθνή παράσταση που είχαμε ποτέ στην Κύπρο, τον Διαγωνισμό «Μις Υφήλιος 2000» που προβλήθηκε από τις τηλεοράσεις 131 χωρών και καλύφθηκε από εκατοντάδες εφημερίδες και περιοδικά σε ολόκληρο τον κόσμο.

(iv)

Διπλασιάσαμε σχεδόν τις αγροτουριστικές κλίνες  από 294 σε 550.

(v)

Τριπλασιάσαμε τα θεματικά πάρκα από 4 σε 12

(vi)

Ενισχύσαμε τον αθλητικό τουρισμό διπλασιάζοντας σχεδόν τα ποδοσφαιρικά γήπεδα από 25 σε 46.

(vii)

Προωθήσαμε την κατασκευή άλλων 2 γηπέδων γκολφ και προγραμματίζουμε ακόμα τέσσερα, παρά τις δυσκολίες που πηγάζουν από το κοινοτικό κεκτημένο.

(viii)

Ολοκληρώσαμε την εργασία ενοποίησης της Τουριστικής Νομοθεσίας.

(ix)

Πήραμε ειδικά μέτρα για το χειμερινό τουρισμό.

(x)

Εργαστήκαμε για τη συνεχή ποιοτική βελτίωση του τουριστικού προϊόντος.

(δ)

Η 11η Σεπτεμβρίου και η ύφεση που ακολούθησε επηρέασε αρνητικά το διεθνή τουρισμό.  Στην Κύπρο το πρώτο τρίμηνο του 2002 είχαμε μείωση 7% στις αφίξεις, τα εισοδήματα όμως του πρώτου τριμήνου ήταν αυξημένα κατά 5,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσυνή περίοδο.  Με αυτά που λέω δεν θέλω να υποτιμήσω το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει τόσο ο διεθνής όσο και ο κυπριακός τουρισμός φέτος.  Σε αυτό το στάδιο, τόσο εμείς όσο και άλλες χώρες, είναι δύσκολο να προβούμε σε προβλέψεις  για ολόκληρο το τρέχον έτος, το οποίο χαρακτηρίζεται από μειωμένες προκρατήσεις, που αντισταθμίζονται σε κάποιο βαθμό από αυξημένο αριθμό καθυστερημένων κρατήσεων και αποφάσεις της τελευταίας στιγμής για διακοπές.  Η κατάσταση είναι δύσκολη.  Γι’ αυτό και η Κυβέρνηση  έχει εγκρίνει τη διάθεση πρόσθετου ποσού £14 εκ. περίπου  για διαφήμιση, προβολή και κίνητρα για τον τουρισμό, πράγμα που αρκετές άλλες Κυβερνήσεις δεν έχουν πράξει, τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό με εμάς.

(ε)

Σημείο ανησυχίας:  Το ψηλό κόστος του τουριστικού πακέτου της Κύπρου πράγμα που μετρά ιδιαίτερα σε βάρος μας σε περιόδους ύφεσης και αβεβαιότητας κατά τις οποίες η χαμηλή τιμή προέχει της ποιότητας και ο τουρίστας ψάχνει για τον πιο φθηνό προορισμό.  ΄Ενας χαρακτηριστικός, κατά προσέγγιση, συγκριτικός πίνακας ακολουθεί:

Χρειάζεται τεράστια προσπάθεια συγκράτησης των κόστων και των τιμών μας και συνεχής ποιοτική αναβάθμιση για να αντεπεξέλθουμε. 

2.

Εμπόριο:

Κατά την τελευταία τετραετία είχαμε συνεχή άνοδο στο σύνολο των εμπορικών συναλλαγών της χώρας, οι οποίες αυξήθηκαν από £2.54 δισεκατομμύρια το 1997 σε £3.16 δισεκατομμύρια το 2001, δηλαδή αυξήθηκαν κατά 24,3%.

Ιδιαίτερη έμφαση δώσαμε στον τομέα των εγχώριων εξαγωγών,  - με έντονη δραστηριοποίηση των εμπορικών μας γραφείων του εξωτερικού – που παρά το χρόνιο πρόβλημα της μειωμένης ανταγωνιστικότητας των προϊόντων μας -  παρουσίασαν την ακόλουθη πορεία.

Δηλαδή τα τελευταία τέσσερα χρόνια είχαμε αύξηση 12,3% στις εγχώριες εξαγωγές μας. Ειδικό σημείο αναφοράς:  Οι εξαγωγές χαλλουμιού αυξήθηκαν από £5,2 το 1997 σε £7,7 εκ. το 2001, δηλαδή κατά 48%.

3.

Υπηρεσίες:

Παρ’ όλο που δεν έχουμε απόλυτους αριθμούς για το ακριβές μέγεθος  των εξαγόμενων υπηρεσιών, οι νομικές, λογιστικές, οικονομικές, τραπεζικές, ασφαλιστικές, εκπαιδευτικές, ιατρικές, τεχνολογικές και άλλες υπηρεσίες που εξάγουμε αυξάνονται χρόνο με το χρόνο και ενισχύουν σημαντικά την κυπριακή οικονομία. 

4.

Βιομηχανία:

Υπάρχουν προβλήματα τα τελευταία 20 χρόνια, λόγω του υψηλού εργατικού κόστους αφ’ ενός,  μια και η Κύπρος είναι χώρα υψηλού βιοτικού  επιπέδου, και της σχετικά χαμηλής παραγωγικότητας αφ’ ετέρου.

Κάναμε λοιπόν το παν για τη βελτίωση της παραγωγικότητας μέσα από τη Νέα Βιομηχανική Πολιτική που επεξεργασθήκαμε το 1998 στο Υπουργείο και την προτείναμε στο Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 1999, το οποίο και την ενέκρινε.  Τα ακόλουθα προγράμματα της Νέας Βιομηχανικής Πολιτικής, με βάση τα οποία χορηγήθηκαν πολλά εκατομμύρια λίρες,  προωθούν την παραγωγικότητα:

Παρ’ όλα τα προβλήματα, ιδίως σε ορισμένους βιομηχανικούς τομείς, η βιομηχανική παραγωγή της χώρας αυξάνεται, έστω με αργούς ρυθμούς και είχε τα ακόλουθα μεγέθη: 

Δώσαμε επίσης ιδιαίτερη σημασία στην ποιότητα.  Ενώ το 1997 είχαμε 25 εταιρείες πιστοποιημένες με ISO9000 ο αριθμός το 2001  ανήλθε σε 157 εταιρείες, δηλαδή εξαπλασιάσθηκε.

5.

Γυναικεία Επιχειρηματικότητα:

Πριν λίγες βδομάδες παρουσιάσαμε στο Υπουργικό Συμβούλιο πρωτοποριακό Σχέδιο για επιχορήγηση Γυναικών Επιχειρηματιών με σημαντικά ποσά που κυμαίνονται μεταξύ £15.000 και £25.000 κατά μονάδα. Το Σχέδιο εγκρίθηκε τον περασμένο Απρίλιο και μπήκε ήδη σε εφαρμογή.

6.

Υψηλή Τεχνολογία:

Στο Υπουργείο αρχίσαμε από το 1998 προσπάθειες στο μεγάλο κεφάλαιο της Υψηλής Τεχνολογίας, για δημιουργία Εκκολαπτηρίων Τεχνολογίας και Καινοτομίας στην Κύπρο παρόμοιων προς εκείνα που υπάρχουν σε πολλές άλλες χώρες από δεκαετιών, αρχής γενομένης με το Silicon Valley των Ηνωμένων Πολιτειών μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.  Σήμερα είμαστε ήδη σε επαφή με Κυβερνήσεις, σημαντικά Τεχνολογικά και Ερευνητικά Κέντρα, Πανεπιστήμια, Ακαδημίες και Τεχνοπάρκα άλλων χωρών και πραγματοποιήσαμε πολλές επισκέψεις στο εξωτερικό για προώθηση της Υψηλής Τεχνολογίας.

Υπογράψαμε πρόσφατα συμβόλαιο για το πρώτο Εκκολαπτήριο Υψηλής Τεχνολογίας στην Κύπρο και έχουμε ήδη δηλώσεις ενδιαφέροντος και από άλλες δέκα εταιρείες και ιδρύματα, περιλαμβανομένου Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, Κολλεγίων και σημαντικών πολυεθνικών εταιρειών για ίδρυση άλλων 4 Εκκολαπτηρίων μέχρι το εφετινό καλοκαίρι.  Τελικός στόχος η δημιουργία εταιρειών στον τομέα της Τεχνολογίας και της Πληροφορικής,  από κύπριους και ξένους επιστήμονες, ερευνητές, εφευρέτες και επιχειρηματίες, πράγμα που θα αλλάξει και αναβαθμίσει αισθητά το βιομηχανικό σκηνικό της Κύπρου.  Τόσο οι ιδιοκτήτες των εκκολαπτηρίων όσο και οι εγκρινόμενοι ερευνητές παίρνουν αξιόλογη κρατική χορηγία.  Σε αυτό το στάδιο προωθούμε προς υπογραφή συμφωνίες συνεργασίας και τεχνολογικής στήριξης με τις Κυβερνήσεις της Eλλάδας, της Ρωσικής Ομοσπονδίας και των Ινδιών όπως και με τα Πανεπιστήμια Albany, Πανεπιστήμιο R.P.I. και Southern California των Ηνωμένων Πολιτειών.  Στο σημαντικό αυτό τομέα έχουμε συνεργάτες μας το Γραφείο Προγραμματισμού, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το ΚΕΒΕ, την ΟΕΒ, το ΄Ιδρυμα Τεχνολογίας και το ΄Ιδρυμα Προώθησης ΄Ερευνας.

7.

΄Ερευνα και Ανάπτυξη:

Αρχίσαμε ήδη, με την τεχνική βοήθεια του Πανεπιστημίου Κύπρου, μελέτη  για υποβολή πρότασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο για δημιουργία Κέντρου ΄Ερευνας και Ανάπτυξης (Research & Development) στην Κύπρο και γενικά για την προώθηση της τεχνολογικής έρευνας.

8.

Ενέργεια:

(α)

Υπογράψαμε συμφωνία για εκπλήρωση του από δεκαετιών εκκρεμούντος αιτήματος της Λάρνακας για μετακίνηση μέχρι το έτος 2010 των Διυλιστηρίων και των Εγκαταστάσεων Πετρελαιοειδών από την περιοχή.  ΄Ηδη αρχίσαμε τις προκαταρκτικές εργασίες για εκκένωση του χώρου στο Βασιλικό, όπου θα ανεγερθεί το νέο Ενεργειακό Κέντρο της Κύπρου.

(β)

Ετοιμάσαμε και υποβάλαμε στο Υπουργικό Συμβούλιο πλήρες Σχέδιο για σημαντικές επιχορηγήσεις επί των επενδύσεων στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, δηλαδή για:

(i)

Φωτοβολταϊκά, που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα από τον ήλιο

(ii)

Ανεμογεννήτριες, που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα από τον άνεμο

(iii)

Βιομάζα, για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από οργανικά   απόβλητα

(iv)

Ανανέωση των υφισταμένων θερμοσιφώνων

με στόχο να υπερδιπλασιάσουμε σε οκτώ χρόνια την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που δεν ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα και που δεν συνεπάγονται την εξαγωγή συναλλάγματος εκατομμυρίων λιρών.

(γ)

Εργαζόμαστε μαζί με το Υπουργείο Εσωτερικών για προώθηση μονάδας παραγωγής Ενέργειας από στερεά απόβλητα, πράγμα το οποίο θα απαλλάξει την Κύπρο από τις εκατοντάδες εστίες σκυβάλων.

9.

Φυσικό Αέριο:

Αρχίσαμε από το 1998 την προσπάθεια για προμήθεια φυσικού αερίου στην Κύπρο.  Το φυσικό αέριο αποτελεί την κατ’ εξοχή πηγή ενέργειας της εποχής μας λόγω φιλικότητας προς το περιβάλλον και χαμηλότερου κόστους.  Μελετούμε:

(i)

Τη δυνατότητα μεταφοράς φυσικού αερίου με υποβρύχιο αγωγό από το λιμάνι Μπάνιας της Συρίας που απέχει περίπου 180 χιλιόμετρα από την Κύπρο.  Για να υπάρχει επάρκεια θα πρέπει να μεταφερθεί στην Μπάνιας και Αιγυπτιακό φυσικό αέριο.   ΄Ηδη οι αρμόδιοι Υπουργοί Αιγύπτου, Συρίας, Λιβάνου, Ιορδανίας και Κύπρου μελετούμε το πιο πάνω θέμα όπως και τη δημιουργία Κέντρου Φυσικού Αερίου στην περιοχή.

(ii)

Σε περίπτωση που θα υπάρχουν αξεπέραστα εμπόδια για την πιο πάνω λύση μελετούμε υπαλλακτικά την μεταφορά υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Κύπρο το οποίο θα τυγχάνει της αναγκαίας επεξεργασίας σε σταθμό Αποϋγροποίησης.

10.

Κοιτάσματα Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου:

Αρχίσαμε πριν τρία περίπου χρόνια τη μελέτη του σημαντικού αυτού θέματος, για το οποίο δεν θα προβώ σε οποιαδήποτε σχόλια.

Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι,

 Ευχαριστώ και συγχαίρω τον Πρόεδρο και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, όπως και το προσωπικό της Αρχής Κρατικών Εκθέσεων, για την άψογη διοργάνωση, που καθρεφτίζει την ανάπτυξη στην οποία έχω αναφερθεί.  Εύχομαι χρόνο με το χρόνο η εικόνα της Κύπρου να γίνεται λαμπρότερη.

 Τα δύο χρόνια 2002-2003 είναι τα σημαντικότερα στην μετά το 1960 ιστορία της Κύπρου. 

΄Εχοντας πίσω τους το βάρος μιας παρελθοντικής διαδρομής 10,000 περίπου χρόνων, η Κυβέρνηση και η Βουλή της χώρας, με επί κεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, χειρίζονται ήδη τα δυο θέματα που θα σφραγίσουν καθοριστικά την πορεία της χώρας μας μέσα στον 21ο αιώνα:  Λύση του κυπριακού προβλήματος  και ένταξη στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. 

Χρειάζεται σύνεση, συναίσθηση του χρέους, όραμα και σωστές αποφάσεις για να επιτύχουμε τους πιο πάνω στόχους, για να απαλλαγούμε από το άγος της κατοχής και για να ανατείλουν ημέρες φωτός για όλους τους κυπρίους.  Γιατί όπως είπε και ο Αισχύλος:  «Από το γερό μυαλό γεννιέται η ευτυχία».

[Πάνω] [Σελίδα Ομιλιών]