(Εφημερίδα "ΠΟΛΙΤΗΣ" 29/10/2002 Σελ.: 32)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η συμφωνία για κρατική ενίσχυση του Κέντρου Επιχειρήσεων και Καινοτομίας «Προμηθέας» που υπογράφηκε πριν μερικούς μήνες, άνοιξε το δρόμο για την έναρξη των εργασιών του. Η σημασία της εξέλιξης αυτής είναι μεγάλη, δεδομένου ότι έτσι τίθενται τα θεμέλια της «έρευνας και ανάπτυξης» στην Κύπρο, τομέας στον οποίο η Κύπρος υστερεί σημαντικά. Ως εκκολαπτήριο, ο «Προμηθέας» θα προσφέρει σε ενδιαφερόμενους επινοητές τα απαραίτητα μέσα για την ανάπτυξη τεχνολογιών με στόχο την εμπορική του επιτυχία. Η παρεχόμενη βοήθεια προβλέπει τη χρηματική υποστήριξη και το σχεδιασμό της επιχείρησης. Η βοήθεια προς τους εκκολαπτόμενους θα έχει τη μορφή της υποστήριξης σε όλα τα στάδια της εκκόλαψης κατά την οποία θα παρέχονται μεταξύ άλλων στέγη σε εργαστήριο με τον απαραίτητο εξοπλισμό, εκπαιδευμένο προσωπικό, πρόσβαση σε δίκτυο πληροφοριών και πρόσβαση σε άλλα τεχνολογικά κέντρα και πηγές χρηματοδότησης, αλλά και προώθηση για την εμπορική επιτυχία του προϊόντος.

Ρόλο έχει να διαδραματίσει και το κράτος στην επιτυχία του θεσμού με τις χορηγίες προς τους εκκολαπτόμενους. Οι χορηγίες αυτές έχουν στόχο τη μείωση του επιχειρηματικού κινδύνου τόσο για τα εκκολαπτήρια, ιδιαίτερα στην αρχική τους φάση, όσο και για την προσέλκυση εκκολαπτόμενων, κάτι που υπογραμμίζει την αναγκαιότητα για την έγκαιρη διάθεσή τους. Οι μεγαλύτερες προοπτικές αυτή τη στιγμή διανοίγονται στον κλάδο της πληροφορικής, η οποία, έχοντας φτάσει στο στάδιο της ωριμότητας, διαθέτει ήδη μια υποδομή στην Κύπρο. Το ζητούμενο είναι αυτή η μια ιστορία επιτυχίας, το γνωστό «success story» που θα επιδράσει καταλυτικά στην περαιτέρω πορεία όχι μόνο του «Προμηθέα» αλλά και πιθανότατα στην πορεία του συνόλου των εκκολαπτηρίων που αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό «εκκόλαψη» ούτως ώστε μια μέρα η Κύπρος να καταστεί κομβικό σημείο στον ευρύτερο γεωγραφικό της χώρο. Ο «Π» μίλησε με τον Κωνσταντίνο Θειόπουλο, έναν από τους συντελεστές της δημιουργίας του εκκολαπτηρίου «Προμηθέας».

Κύριε Θειόπουλε, ποιες είναι οι εμπειρίες σας με την I-Cube;

Αυτή τη στιγμή οι συνθήκες για εισαγωγή νέων εταιρειών δεν είναι ευνοϊκές στο χρηματιστήριο (Αθηνών) με την παρούσα ύφεση. Βάσει, όμως, της μέχρι τώρα εμπειρίας, πρέπει τώρα στην Κύπρο να γίνει μια δουλειά υποδομής για να αναπτυχθούν τεχνολογικές εταιρείες που θα τεθούν στις σωστές βάσεις. Οι βάσεις αυτές έχουν ουσιαστικά τρεις διαστάσεις: Να υπάρχουν ικανοί άνθρωποι που να συνδυάζουν την τεχνολογική και την επιχειρηματική ιδιότητα. Αυτό είναι το πιο βασικό. Να έχουν επιχειρηματικά μοντέλα που πρέπει να είναι αρκετά επεξεργασμένα ούτως ώστε να λειτουργήσουν στην πραγματική οικονομία. Και η τρίτη διάσταση είναι να αναπτυχθούνε τέτοιες εταιρείες που θα επενδύσουνε σε τεχνολογίες που θα προκύψουν. Αν κινηθείς προς αυτή την κατεύθυνση θα είσαι σε πλεονεκτικότερη θέση όταν τεθεί σε κίνηση όλο το σύστημα.
Οι Κύπριοι έχουν μια πικρή εμπειρία με το χρηματιστήριό τους. Σε ποιο βαθμό θα έχει ο «Προμηθέας» δοσοληψίες με το κυπριακό χρηματιστήριο; Οι δύο βασικές λύσεις για τη χρηματοδότηση καινούργιων εταιρειών είναι είτε να εισέλθουν στο χρηματιστήριο σαν ΙΡΟ, ή να πωλήσουν την τεχνολογία τους σε μια άλλη επιχείρηση. Αν αναπτυχθεί μια τεχνολογία στην Κύπρο που ενδιαφέρει μια ευρωπαϊκή επιχείρηση, η τελευταία θα μπορεί είτε να αγοράσει την κυπριακή εταιρεία ή να μπει σε αυτή ως στρατηγικός επενδυτής για να αποκτήσει αυτή την τεχνολογία.

Ποια πλεονεκτήματα προσφέρει η Κύπρος ως κέντρο ανάπτυξης τεχνολογιών και ποια προβλήματα θα έχει να αντιμετωπίσει ο «Προμηθέας» στην Κύπρο;
Το βασικό ατού της Κύπρου είναι ότι μπορεί να λειτουργεί σαν κομβικό σημείο, ως ένας πόλος στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που θα είναι από τη μια στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα έχει άμεση επαφή με τις οικονομίες της περιοχής. Υπάρχουν αρκετά περιθώρια να αναπτυχθεί η Κύπρος σε αυτόν τον τομέα, μιας και αυτός δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα μέχρι σήμερα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν και Κύπριοι και Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού που θα θέλανε να έρθουνε στην Κύπρο αν βρίσκανε την κατάλληλη υποδομή που θα τους επέτρεπε να αναπτύξουνε τις τεχνολογίες στις οποίες δουλεύουνε. Επομένως πιστεύω πως έχει όλες τις πιθανότητες να πετύχει σε αυτό η Κύπρος. Βέβαια θα πρέπει να ξεπεράσει τις δυσκολίες που έχει να ξεπεράσει ο «Προμηθέας», που έχει ήδη κάνει δουλειά υποδομής προς αυτή την κατεύθυνση. Θα πρέπει να αναπτυχθούν ισχυροί δεσμοί με άλλα ερευνητικά κέντρα και άλλες πηγές καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επενδυτές, ώστε να λειτουργεί στα πλαίσια της ευρωπαϊκής αγοράς. Δηλαδή, ό,τι παράγεται εδώ πέρα να είναι κατ’ ευθείαν σε συνεργασία και σε επίπεδο επενδυτή αλλά και οικονομικής εκμετάλλευσης με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως με τις μεγάλες αγορές, όπως είναι η Γερμανία και η Βρετανία κλπ.

Η Έρευνα και Ανάπτυξης βρίσκεται σε βρεφική ηλικία στην Κύπρο. Τι αλλάζει με τον «Προμηθέα» ή καλύτερα, τι μπορεί να αλλάξει ο «Προμηθέας»;
Ο Προμηθέας είναι η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για δημιουργία ενός εκκολαπτηρίου που θα είναι προσανατολισμένο στην επίτευξη κέρδους. Η διαφορά του με άλλες τέτοιες μορφές εκκολαπτηρίων όπως είναι τα τεχνολογικά πάρκα, που προσφέρουν καθαρά κάποιες υπηρεσίες, χωρίς να ανησυχούν για το κατά πόσον πάει καλά η (σ.σ. εκκολαπτόμενη) εταιρεία, είναι ότι για εκκολαπτήρια που διαθέτουν ριψοκίνδυνο κεφάλαιο (venture capital) όπως ο «Προμηθέας», είναι σημαντικό να αναπτυχθούν οι εταιρείες γιατί από κει θα έχουμε την απόδοση των επενδύσεων. Άρα έχουνε κάθε κίνητρο να αναπτύξουνε εμπορικά τις εταιρείες. Από την άλλη πλευρά, σε διαφορά με το ριψοκίνδυνο κεφάλαιο, ο «Προμηθέας» προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες που είναι πολύ σημαντικές στο πρώιμο επίπεδο ανάπτυξης των εταιρειών, συγκεκριμένα από τη φάση seeed» μέχρι τη φάση «start up». Ακριβώς αυτό είναι σημαντικό. Αυτός είναι ο λόγος που τα ριψοκίνδυνα κεφάλαια δεν προσελκύουν επενδύσεις σε αυτή τη φάση, γιατί είναι πολύ μεγάλο το ρίσκο όταν δεν είσαι μέσα στη διαδικασία. Συμμετέχοντας μαζί με την εταιρεία στα πρώτα της βήματα, μπορείς να περιορίσεις πολύ τον επιχειρηματικό σου ρίσκο. Αυτή είναι η πρόσθετη αξία των εκκολαπτηρίων που προσανατολίζονται στο κέρδος.

Ο «Προμηθέας» μπορεί να βοηθήσει πολύ σημαντικά, γιατί αυτό που ακριβώς θα χρειαστεί για τη δημιουργία ενός τέτοιου τεχνολογικού πόλου στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Κύπρου, είναι το να υπάρχουν κάποια «success stories». Δηλαδή σύντομα να μπορέσουνε κάποιες εταιρείες εμπορικά που να δραστηριοποιηθούνε στην ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομία.
Αναμένετε κάτι συγκεκριμένο από την τοπική βιομηχανία ούτως ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί μια αμφίδρομη συνεργασία; Θα μπορούσατε να αξιοποιήσετε ενίσχυση από την τοπική βιομηχανία, όπως γίνεται σε χώρες του εξωτερικού, και τι θα μπορούσατε να δώσετε ως αντάλλαγμα; Σίγουρα ενδιαφερόμαστε πάρα πολύ, για κάτι γιατί είναι μια πολύ σημαντική βοήθεια. Όπως έχουμε καλλιεργήσει σχέσεις με Ευρωπαίους επενδυτές και ευρωπαϊκές βιομηχανίες, το ίδιο μπορεί να βοηθήσει, επειδή είναι εδώ κοντά, η κυπριακή βιομηχανία. Σαφώς είμαστε ανοικτοί στο να συμμετέχουνε στις εταιρείες που θα δημιουργούμε και βιομηχανίες, είτε ως απλοί ή ως στρατηγικοί επενδυτές. Νομίζω το τι μπορούν να περιμένουν ως αντάλλαγμα είναι αυτό που ανέφερα και πριν, ότι δηλαδή, επειδή έχουμε την εμπειρία και τις συγκεκριμένες διαδικασίες, όπως και τις διεθνείς διασυνδέσεις, μπορούμε να μειώσουμε το ρίσκο της πρώτης φάσης ανάπτυξης των εταιρειών. Αυτό είναι βέβαια πιο δύσκολο για κάποιο που δεν είναι γνώστης των διαδικασιών να το κάνει. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο, ότι με την ανάπτυξη περισσοτέρων εταιρειών από τα εκκολαπτήρια του «Προμηθέα» θα δημιουργηθεί μια οικονομία κλίμακας, δηλαδή ένα δίκτυο αλληλοϋποστηριζόμενων εταιρειών, όπου η μια χρησιμοποιεί τα κανάλια πώλησης της άλλης. Όταν μπορέσουμε και ιδρύσουμε έναν αριθμό από βιώσιμες και αναπτυσσόμενες εταιρείες, πετυχαίνουμε ένα κρίσιμο βαθμό ανάπτυξης αυτού του δικτύου που λειτουργεί πολλαπλασιαστικά και για κάθε εταιρεία.

Είναι αυτή τη στιγμή οι προβλεπόμενες κρατικές χορηγίες επαρκείς, ούτως ώστε να δημιουργηθεί μια σειρά από επιτυχίες, ούτως ώστε αν καταργηθούν μια φορά να είστε σε θέση να μπορέσετε να βασιστείτε στις δικές σας δυνάμεις;
Οπωσδήποτε οι χορηγίες είναι πολύ σημαντικές για τον ίδιο λόγο του ρίσκου. Επειδή ακριβώς υπάρχει ένα μεγάλο ρίσκο ειδικά στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της εταιρείας, δηλαδή στη φάση «seed», δηλαδή τη φάση της επεξεργασίας του σχεδίου και της μελέτης βιωσιμότητας μέχρι τη φάση «start up», η σημασία των κρατικών ενισχύσεων είναι μεγάλη, διότι από ιδιωτική επένδυση δεν θα μπορούσες να κάνεις τόσες πολλές προσπάθειες. Δηλαδή, η κρατική ενίσχυση βοηθάει την ιδιωτική επένδυση, διότι μοιράζεται ένα επιχειρηματικό ρίσκο. Πιστεύω όμως ότι σε κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, όχι αύριο αλλά σε κάποια χρόνια, όταν ο αριθμός των εκκολαπτόμενων εταιρειών ξεπεράσει ένα κρίσιμο αριθμό, και δημιουργηθεί μια υποδομή και ο πόλος στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, και έχεις κάποιες επιτυχίες, θα είναι πιο εύκολο να βρεις ιδιωτικές επενδύσεις. Η εξεύρεσή τους μπορεί να εξαρτάται και από τους κύκλους της οικονομίας κάθε φορά. Αλλά σε αυτή τη φάση είναι πολύ σημαντική η κρατική χορηγία, καθώς διανύουμε την περίοδο δημιουργίας υποδομών.

Γιατί ένας εκκολαπτόμενος θα πρέπει να προτιμήσει τη συνεργασία με τον «Προμηθέα» και όχι με ένα άλλο εκκολαπτήριο;
Ο «Προμηθέας» είναι προσανατολισμένος στην επιχειρηματική διάσταση του εγχειρήματος, η βασική ιδέα του «Προμηθέα» είναι να βοηθήσει τις καινούργιες επιχειρήσεις να αναπτυχθούν εμπορικά όσο πιο γρήγορα γίνεται, μειώνοντας όσο πιο πολύ είναι δυνατό το ρίσκο τους. Ως εκ τούτου διαφοροποιείται από εκκολαπτήρια που μπορεί να είναι σε συνεργασία με κάποιους εκπαιδευτικούς φορείς και κάποια τεχνολογικά πάρκα, που μπορεί πιθανόν να ενδιαφέρονται περισσότερο για την ανάδειξη κάποιας συγκεκριμένης τεχνολογίας. Γι’ αυτούς μπορεί η απόδοση του επενδυμένου κεφαλαίου να είναι πολύ πιο μακροπρόθεσμος στόχος. Αυτό δε βοηθάει άμεσα στη δημιουργία των πρώτων επιτυχιών που θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά στη δημιουργία. Ο «Προμηθέας» είναι κατ’ εξοχήν προσανατολισμένος στη δημιουργία εμπορικών επιτυχιών.

Ο Κωνσταντίνος Θειόπουλος
είναι συνιδρυτής του εκκολαπτηρίου I-cube S.A. στην Ελλάδα. Έχει σπουδάσει Πληροφορική, Φιλοσοφία, Γλωσσολογία και Ηλεκτρική Μηχανική. Έχει αποκτήσει διδακτορικό στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Έχει συντάξει δεκάδες συγγράμματα που έχουν εκδοθεί σε επιστημονικά περιοδικά. Έχει διατελέσει σύμβουλος πληροφορικής και επιχειρήσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ελλάδα, όπως και λέκτορας και ερευνητής σε πανεπιστήμια των πιο πάνω χωρών.