Genel Bilgi

• Avrupa Birliği Genişleme Görüşü
• Avrupa Konseyi'nin Genişleme Hakkında Kararı
• Avrupa Birliği Genişleme Ölçütleri
• Avrupa Birliği'nin Ana Amaçları
• Üyelik Görüşmelerinin Amaçları
• Görüşmeler Prosedürü

1. Avrupa Birliği Genişleme Görüşü

Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (1951) ve Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Avrupa Atomik Enerji Topluluğu'nu (1957) kuran antlaşmaların Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg olmak üzere yalnız altı ülke tarafından imzalandığına rağmen bütün üye devletler, kurucuların amacına sadık kalarak devamlı olarak Birliğin derinlemesi ve genişlemesini çabalamaktadır.

Derinleme süreci, Birliğin niteliksel geliştirilmesi ve üyelerinin birbirine daha yakın götürülmesine amaçlayan sürekli çabalar kapsar. Derinleme görüşü, kişiler, mallar, sermaye ve hizmetlerin serbest dolaşımına sebep olan Avrupa Tek Pazarı (1993), Ortak Dış Politika ve Güvenlik Politikası, Adalet ve İçişleri alanlarında İşbirliği ve en çok Avrupa Ekonomik ve Parasal Birlik ve Avrupa'nın Tek Para Birimi olan Euro (1999)'da daha açık olarak görünür. Bu yüzden derinleme, Avrupa Birliği'nin işlevleri ve faaliyetlerini uzatır.

Birliğin genişlemesi görüşü ise, daha çok ülkenin üye olarak kabul edilmesi ve Avrupa Birliği sınırlarının uzatılması anlamına gelir. Bugün Birliğin 15 üye devleti vardır. 1973'te Danimarka, İrlanda ve Birleşik Krallık o zamanki Avrupa Topluluğuna, 1981'de Yunanistan, 1986'da İspanya ve Portekiz, 1990'da Doğu Almanya ve 1995'te Avusturya, Finlandiya ile İsveç ise bugünkü Avrupa Birliğine katıldılar. Genişleme süreci, bu bölümde tasrif edilen üyelik prosedürü aracılığıyla devam eder.

2. Avrupa Konseyi'nin Genişleme Hakkında Kararı

Avrupa Konseyi, Aralık 1997 Lüksemburg'da meydana gelen toplantısında, 30 Mart 1998'da on Orta ve Doğu Avrupa aday ülkesi ve Kıbrıs ile geniş kapsamlı bir genişleme prosesi başlatmaya ve 31 Mart 1998'de Kıbrıs, Macaristan, Polonya, Estonya, Çek Cumhuriyeti ve Slovenya ile üyelik müzakerelerinin amacıyla ikitaraflı hükümetlerarası konferanslar çağırmaya karar verdi. Genişleme prosesi on bir ülke için başlatıldı, fakat Bulgaristan, Litvaniya, Lettonya, Romanya ve Slovakya için bu devletler, ölçütleri yeterli bir biçimde yerine getireceklerine erteledi.

3. Avrupa Birliği Genişleme Ölçütleri

Yakınsama ölçütleri bütün aday devletler için Avrupa Konseyi Haziran 1993 (Copenhagen)'daki toplantısında tespit edilmiştir. Birliğe katılmasını isteyen bütün Avrupa devletleri aşağıdaki koşullara uygulamalı:

1. Demokrasiyi garanti eden kurumların istikrarı, yasaların egemenliği, insan hakları ve azınlıklara karşı saygı ve onların koruması;
2. Bu devletler, çalışan bir piyasa ekonomisine sahip olmalı ve Birlik içindeki rekabet baskıları ve pazar güçleriyle başa çıkabilmeli;
3. Politik, ekonomik ve parasal birliğin amaçlarına bağlılığı da içeren üyelik görevlerini üstüne alabilmeli.''

Avrupa Konseyi, Haziran 1998 Kardıf'taki toplantısında bütün aday devletlerin aşağıdakilerini yapmak zorunda olduğunu açıkladı:

''Copenhagen ölçütlerini de içeren üyelik görevlerini üstüne alarak ilerlemeli. Bu aday devletlerin her biri, aynı ölçütlere dayanarak yargılanacak ve üyelik sürecini kendi hazırlıklığına göre devam edecek. Her aday devletin tarafından ölçütleri kavuşmaya yapılacak çabalar büyük rol oynayacak. Bütün devletler, üyeliğe hazırlanmakta yardım etmeye amaçlayan ve politik diyalog ve bu amaca göre yapılan stratejikler içeren Avrupa Birliği'yle pekiştiren ilişkilerden faydalanacak.''

4. Avrupa Birliği'nin Ana Amaçları

Avrupa Birliği, gelecek birkaç yıla üç ana amacı belirlemiştir:

1. Avrupa Ekonomik ve Parasal Birliği'nin ortak para birimi olan Euro'nun yerine geçmesiyle tamamlanması. Bu prosedür, 1 Ocak 99'da başlayıp Haziran 2002'de tamamlanacak.
2. Birliğin genişlemesiyle dolayı gereken bütçe değişmeleriyle ilgili gündem 2000 tavsiyelerini göz önünde tutarak Avrupa Birliği'nin Bütçesinin yeniden düzenlemesi. Alman Başkanlık, Bütçenin reformunun hakkında bir antlaşmanın imzalanması için 1999 yılını hedeflenen tarihi olarak belirlemiştir.
3. Birliğin genişlemesi. Bunun tamamlanması için bir tarih belirlenmemiştir, çünkü kısmen bu süreç aday devletin tarafından uğrayan ilerleme derecesine bağlıdır. Geçici bir varsayım olarak Kıbrıs 1 Ocak 1993 tarihini göstermektedir. Üyelik görüşmeleri, pratik ihtiyaçların karşılanması için bu varsayıma dayanarak yerine getirilmektedir. Bunun yanı sıra, bunun yalnız, Kıbrıs'ın yasaları ve pratiğini acquis communautaire'ye uygulaştırmak çabaları için bir hedef tarihi olmak ihtiyacından kabul ettirilen bir varsayım olduğu da vurgulanmaktadır.

5. Üyelik Görüşmelerinin Amaçları

Üyelik görüşmelerinin amaçları şunlardır:

1. Üyeliğin kurumsal tarafıyla ilgili anlaşma; (yani AB'nin kurumlarına katılma, Bütçeye katkı v.s.)
2. Acquis Communautaire'yi bütün yeni üyelerin tarafından kabulüyle ilgili geçiş dönemi düzenlemeleri hakkında anlaşma;
3. Geçici muafiyetler ve geçiş dönemi uygulandığı bölümler tek istisna olmak üzere, yeni üye devletlerin Acquis Communautaire'yi tam olarak yerine getirip getirmemesini AB tarafından gözetme/izlemeye müsaade etme.

6. Görüşmeler Prosedürü

AB'nin Kıbrıs ile görüşme prosedürü, diğer aday devletlerle prosedüre benzer ve ''acquis screening'' ile ''özlü müzakereler'' olmak üzere iki safhadan ibarettir.

Birinci, aday devletin hukuku, yasaları, kurumları ve prosedürlerinin AB'ninkine, yani Acquis Communautaire’e hangi derecede uymasını ayrıntılı olarak incelemesiyle ilgilidir. İkincisi ise geçici muafiyetler veya geçiş dönemi düzenlemelerinin müzakereleriyle ilgilidir. Büyüme prosedürü, daha ayrıntılı olarak aşağıdaki ''Acquis Communautaire'' ve ''Müzakere prosedürü'' bölümlerinde açıklanmıştır.