Kıbrıs'ın AB'nin Programlarına Katılması

Kıbrıs'ın AB'nin programları ve inisiyatiflerine katılması, AB ile daha sıkı ilişkilerin geliştirilmesine yardım edip ada ve halkına böyle programlardan faydalanmasını sağlamaktadır. Bu programlar, kişiler, NGO üyeleri ve başka örgütlere hem AB'nin yardım nasıl verebilmesinin, hem de AB'nin içindeki işbirliğinden yararların hakkında örnekler sağlamaktadır.

6 Mart 1995 tarihinde AB'nin Komitesi, Kıbrıs'ın birkaç AB programına katılmasını kararlaştırdı. O zamandan beri Kıbrıslıların katılmasına açık olan programlarının sayısı artırılmıştır. Amaç, hem özel, hem kamu sektöründe de AB programlarından daha iyi faydalanma ve para sağlanmasının elde edinme, ve de aşağıdakilerine yardım etmedir:

• Kıbrıs'ın AB ile bütün ekonomik sektörlerde daha sıkı ilişkileri;
• değerli tecrübe kazanılması;
• kanunların ve kurumsal düzenlemelerin AB ile uyumlaştırılması;
• Kıbrıs'ın iktisadının modernleştirilmesi;

Para sağlanması, araştırma, meslek eğitimi, öğretim, deneme projeleri v.s. gibi uluslararası işbirliği projelerinde hedeflenmektedir. Genel olarak para yatırımları ve altyapı içine alınmamaktadır.

İki çeşit programlar var, ki onlar şunlardır:

(a) üçüncü ülkelere ait olanlar (örneğin AB'nin üyeleri olmayan ülkelere ait olanlar), ve

(b) Her ülke ikitaraflı anlaşma imzalayıp programlara katılmasına gereken ilave parasının sağlanmasını üzerine almak şartıyla AB'ne aday devletlerin de katılabilenler.

(a) LIFE: Bu program, çevrenin korunmasına ait ve çevre politikasının biçimlenmesini kolaylaştırmaya ve kaldırılan bir gelişme için gereken kurumların yaratılmasına amaçlayan projeler geliştirmektedir. Fonlar, esasen araştırmalar ve deneme projeler için elde edilebilmektedir. Değerlendirmelere göre 1992 ile 1998 arasındaki sürede 2 milyon ECU (1,2 milyon KL) böyle araştırmalar için verilmiştir.

(b) EC - İnvestment Partners Scheme, (Yatırımortakları Projesi): Bu program, AB'ndeki ve üçüncü ülkelerdeki işletmelerin arasındaki ortak girişimlerin teşvik edilmesini hedeflemektedir. Bu program başlıca fizibilite raporlarına para sağlayıp Kıbrıs'ta 1990'dan beri Kıbrıs Kalkınma Bankası'nın aracılığıyla işlemektedir. Çoğuları istihsal ve hizmet sektörlerinde olan ve toplam olarak 1 850 000 ECU (1 083 000 Kıbrıs lirası) eden 25'ten fazla programa para verilmiştir.

(c) INCO - DC: Uluslararası Bilimsel İşbirliği: Bu program, AB ile üçüncü ülkelerin arasındaki çeşitli sektörlerde ortak araştırma projelerine para vermektedir. Kıbrıs Üniversitesi, Kıbrıs Nöroloji ve Genetik Kurumu ve Yerbilimsel İncelemeler Dairesi gibi araştırma merkezleri bu programdan bağışlanmıştır. 1994 - 1998 dönemi için 1 300 000 ECU (761 000 Kıbrıs lirası) sağlanmıştır.

(ç) SYNERGY (GÖREVDEŞLİK): Bu program, enerji sektöründe dikkatini toplayıp bu sektördeki araştırmalar ve işbirliğine para sağlamaktadır. Başka projelerin aralarında geliştirilen bir hızlı ve verimli çalışma için bir plana para verilmekle beraber, onlara yerel makamlar karışan diğer projeler de girişilmektedir. Değerlendirmelere göre, Kıbrıs'a bu proje ile ilgili olarak 200 000 Kıbrıs lirası ayrılmıştır.

(d) COST: Bu programın amacı, Araştırma ve Teknoloji sektörlerindeki işbirliğini ilerletmektir. Kıbrıs Üniversitesi ile Tarımsal Araştırmalar Kurumu, bu programın çerçevesinde para sağlanan ortak araştırma ağlarına katılmaktadır. Yirmi iki Avrupa ülkesi bu programa katılmaktadırlar.

(e) MEDA - Avrupa - Akdeniz Ortaklığı: MEDA programlarının başlıca amacı, Avrupa - Akdeniz Ortaklığının 1996 - 1998 dönemi için 3,4 bilyon ECU içeren bir programın aracılığıyla ilerlemesini sağlamaktır. Kıbrıs, Malta ve İsrail'in yalnız çevre, enerji, araştırma ve teknoloji, kitle iletişim araçları, bölgeler aralarındaki işbirliği, küçük ve orta ölçekli işletmeler ve başka sektörlerdeki projeler, eylemler ve programlar içeren ''yatay/bölgesel işbirliği'' ile ilgili olarak para sağlamak hakları vardır. MEDA fonlarının yalnız % on'u böyle projelere ayrılmıştır. Kıbrıs'ın, Dördüncü Mali Protokol ile sağlanan yardım ve mukayeseli olarak yüksek yaşam standardından ötürü, MEDA fonlarının büyük kısmını paylaşmak hakkı yoktur.

Şimdiye kadar Kıbrıs, bölgesel diyalogu içeren bütün görüşmelere katılmıştır. Bunların üçü, yani Deniz Nakliyesi, Araştırma ve Teknoloji ve Enformasyon Teknolojisi hakkındaki görüşmeler, Kıbrıs'ta düzenlendi.

Son birkaç yılın içinde, yerel makamlar, eğitim kurumları, Ticaret Odaları ve başka örgütler, Avrupa - Akdeniz Ortaklığında içeren ''Akdeniz'in merkezleştirilmesinden çıkmasında İşbirliği programlar''a aktif olarak katılmaktadır. Bu programlar, üniversiteler/yüksekokullar aralarındaki işbirliğini içeren MED-CAMPUS, yerel otoriteleri içeren MED-URBS, küçük ve orta ölçekli işletimler içeren MED-INVEST, insan haklarına ait MEDA-DEMOCRACY, kültürel mirasla ilgili MEDHERITAGE ve nakliyeyle ilgili MED-TRANSPORT'u içine almaktadır.

(f) MEDA - LOANS (Avrupa Yatırım Bankası): Avrupa Yatırım Bankası, MEDA ödünçleriyle yanısıra çevre, nakliye ve komünikasyon sektörlerindeki altyapı çalışmalarını finanse eden özel kolaylığı EUROMED yaratmıştır. Kıbrıs, var olan paraları efektif olarak kullanılmıştır. Kıbrıs, Ayia Napa/Paralimni ve Limasol'daki kanalizasyon çalışmalarını finanse etmek amacıyla MEDA-LOANS kolaylığından alçak faizle 16 milyon ECU borç almıştır ve Baf kanalizasyonu projesini finanse edecek 19 milyon ECU'lük bir borç daha için bir anlaşma imzalamıştır.

(2) İki taraflı anlaşmalar ve katılan ülkelerin mali katkısına dayanan programlar

Kıbrıs, LEONARDO DA VINCI, SOCRATES ve YOUTH FOR EUROPE olmak üzere üç böyle programa katılıp katkıda bulunmaktadır. Bu programların başlıca amacı, çeşitli ülkelerden örgütler ve insanların aralarındaki işbirliğini teşvik etmektir. 1997 - 1999 dönemi için Kıbrıs, 3,5 milyon ECU bağışlayacak.

(a) LEONARDO DA VINCI: Bu program, mesleki eğitim, kariyer yönlendirmesi, uzaktan? öğrenim ve eğitimi kaplayıp girişimler, toplumsal ortaklar, eğitim kurumları, üniversiteler, devlet örgütleri, araştırma merkezleri, hükümetlerarası araştırma merkezleri ve yerleştirme programları ve değiştirmeler için hazırlanmıştır.

Kıbrıs'ın Endüstri Eğitim Kurulu, bu programların yetkilisine atanmıştır. Katılan organizasyonlar, AB üye devletlerin organizasyonlarıyla işbirliğinde bulunmalıdır.

(b) SOCRATES: Bu program, eğitimin kalitesinin bütün düzeylerinde (yani ilkokul, orta okul ve yüksek okul düzeyinde) geliştirilmesini hedeflemektedir. Yüksek eğitim düzeyindeki talebe ve personel değiştirmeleri ve ortak Avrupa programlarının geliştirilmesi teşvik edilmektedir. Okul düzeyinde ise başlıca amacı, çeşitli devletlerin okullarının aralarında işbirliğidir.

Eğitim ve Kültür Bakanlığı, bu programın yetkilisine atanmıştır. Bu program, Kıbrıs'ta çok popülerdir.

(c) Youth for Europe: Bu programın amacı, 15 - 25 yaşındaki çeşitli devletlerden gelen gençleri, gençliğin problemlerini ortaklaşa çözmeye çalışmak amacıyla birbirine daha yakın getirmektir. Değiştirmeler, kar amacı gütmeyen örgütlerin desteklenmesi ve ulusal kurumların aralarındaki işbirliğine para sağlanmıştır.

Kıbrıs'ın Gençlik Örgütü, bu programın uygun organizasyonuna atanmıştır.

(3) Görüşülen Programlar

Kıbrıs'ın yakın zamanda aşağıdaki AB programlarına da katılımını bildirebileceği beklenilir:

(a) filmlerin ortaklaşa yapımı, eğitim v.s. gibi odyovizüel programlar ile ilgili MEDIA II.

(b) Küçük ve orta ölçekli işletmeler için Üçüncü çok yıllık Programı.

(c) Geniş kapsamlı bir araştırma programı olan Araştırma ve Teknolojik Gelişme'ye ait Beşinci İskelet Programı.

(ç) KAROLUS programı, ki bu program çeşitli devletlerin kamu memurlarının başka devletlerin hizmetine koyulmasıyla acquis'nin uygulanmasında daha bağdaşık bir yaklaşım teşvik etmeyi hedeflemektedir.

(d) FISCALIS programı, ki bunun amacı, gümrük ile üye devletlerin KDV (katma değer vergisi) makamları arasında daha sıkı işbirliğidir.

Halk sağlığı, enerji tasarrufu, kültür, adalet, içişleri ve genel konulara ait bazı başka programlara da katılımı incelenmektedir.