Μέρος X. Περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου και των υπό Τούτο Τεταγμένων
Δικαστηρίων
Άρθρον 152
1. Η δικαστική εξουσία, εξαιρουμένης της ασκούμενης, κατά το ένατον
μέρος, υπό του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και, κατά την δευτέραν
παράγραφον του παρόντος άρθρου, υπό των δικαστηρίων των προβλεπομένων
υπό κοινοτικού νόμου, ασκείται υπό Ανωτάτου Δικαστηρίου και υπό κατωτέρων
δικαστηρίων, τα οποία θα ιδρυθώσι δια νόμου, τηρουμένων των διατάξεων
του Συντάγματος.
2. Η δικαστική
εξουσία επί αστικών διαφορών, αφορωσών εις τον προσωπικόν θεσμόν και
θρησκευτικά ζητήματα, άτινα υπάγονται, κατά το άρθρον 87, εις τας Κοινοτικάς
Συνελεύσεις, ασκείται υπό των δικαστηρίων, περί ών θέλει προβλέψει κοινοτικός
νόμος κατά τας διατάξεις του Συντάγματος.
Άρθρον
153
1. (1) Καθιδρύεται Ανώτατον Δικαστήριον, συγκείμενον εκ δύο ελλήνων
δικαστών, ενός τούρκου και ενός ουδέτερου δικαστού. Πρόεδρος του Δικαστηρίου
είναι ο ουδέτερος, οσάκις θα διαθέτη δύο ψήφους.
(2) Ο πρόεδρος
και οι λοιποί δικασταί του Ανωτάτου Δικαστηρίου διορίζονται από κοινού
υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Εν περιπτώσει
κενώσεως μιας μόνης θέσεως έλληνος τινος ή τούρκου δικαστού, υπερισχύει
η πρότασις του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, εις την
κποινότητα του οποίου ανήκει ο διορισθησόμενος δικαστής, εάν ο Πρόεδρος
και ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας δεν συμφωνήσουν επί του διορισμού
τούτου εντός μιας εβδομάδος από της προτάσεως ταύτης.
2. Έδρα
του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι η πρωτεύουσα της Δημοκρατίας.
3. Ο ουδέτερος
δικαστής δεν δύναται να είναι υπήκοος ή πολίτης της Δημοκρατίας ή του
Βασιλείου της Ελλάδος ή της Τουρκικής Δημοκρατίας ή του Ηνωμένου Βασιλείου
και των αποικιών αυτού.
4. Οι έλληνες
δικασταί και ο τούρκος δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου δέον να είναι
πολίται της Δημοκρατίας.
5. Ο πρόεδρος
και οι λοιποί δικασταί του Ανωτάτου Δικαστηρίου διορίζονται επιλεγόμενοι
μεταξύ νομομαθών ανωτάτου επαγγελματικού και ηθικού επιπέδου.
6. (1)
Ο πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου διορίζεται δια χρονικήν περίοδον
έξ ετών.
(2) Οι
όροι υπηρεσίας του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οι αναφερόμενοι
εν τω εγγράφω του διορισμού αυτού κατά το εδάφιον (β) της παρούσης παραγράφου,
δέον να περιλαμβάνωσι:
(α) όρον
περί αποχωρήσεως αυτού εκ της υπηρεσίας διά τους αυτούς λόγους, δι’
ούς αποχωρεί έλλην ή ο τούρκος δικαστής, κατά το εδάφιον (γ) της εβδόμης
παραγράφου του παρόντος άρθρου, και
(β) όρον
περί απολύσεως αυτού δια τον αυτόν λόγον, δι’ όν δύναται να απολυθή
έλλην ο τούρκος δικαστής, κατά το εδάφιον (δ) της εβδόμης παραγράφου
του παρόντος άρθρου.
7. (1)
Οι έλληνες δικασταί ή ο τούρκος δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι
μόνιμα μέλη της δικαστικής υπηρεσίας της Δημοκρατίας, και παραμένουσιν
εν τη υπηρεσία μέχρις του εξηκοστού ογδόου έτους συμπεριλαμβανομένου.
(2) Οι
έλληνες δικασταί ή ο τούρκος δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου δύναται
να υποβάλωσι ιδιογράφως την παραίτησιν αυτών προς τον Πρόεδρον και τον
Αντιπρόεδρον της Δημοκρατίας, διατηρουμένων των δικαιωμάτων αυτών επί
οιουδήποτε επί τη αποχωρήσει αυτών χορηγουμένου επιδόματος, συντάξεως,
προσθέτου χορηγήματος ή άλλου παρομοίου ωφελήματος, το οποίον τυχόν
απέκτησαν βάσει οιουδήποτε νόμου.
(3) Οι
έλληνες ή ο τούρκος δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου αποχωρούσιν εκ
της υπηρεσίας λόγω πνευματικής ή σωματικής ανικανότητος ή αναπηρίας,
καθιστώσης αυτούς ανίκανους να εκπληρώσωσι τα καθήκοντα αυτών είτε μονίμως,
είτε επί τοσούτον χρόνον, ώστε να καθίσταται ανέφικτος ή συνέχισις της
υπηρεσίας αυτών. Ο ούτως αποχωρών δικαστής δικαιούται πάντων των ωφελειμάτων
και αμοιβών, των προβλεπομένων υπό του κατά τον χρόνον της αποχωρήσεως
αυτού ισχύοντος νόμου.
(4) Έλλην
ή ο τούρκος δικαστής του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου απολύεται
λόγω αναρμόστου συμπεριφοράς.
8. (1)
Καθιδρύεται συμβούλιον, συγκείμενον εκ του προέδρου του Ανωτάτου Συνταγματικού
Δικαστηρίου, ως πρόεδρος, και του έλληνος και του τούρκου δικαστού του
Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου ως μελών.
(2) Το
συμβούλιον τούτο κέκτηται αποκλειστικήν αρμοδιότητα να αποφασίζη επί
παντός θέματος αναφερομένου:
(α) εις
την αποχώρησιν, την απόλυσιν ή τον καθ’ οιονδήποτε άλλον τρόπον τερματισμόν
του διορισμού του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, συμφώνως προς τους
όρους υπηρεσίας, τους περιλαμβανομένους εν τω εγγράφω του διορισμού
αυτού,
(β) εις
την αποχώρησιν ή την απόλυσιν των ελλήνων δικαστών ή του τούρκου δικαστού
του Ανωτάτου Δικαστηρίου, δια τους εν εδαφίοις (3) και (4) της εβδόμης
παραγράφου του παρόντος άρθρου προβλεπομένους λόγους.
(3) Η κατά
το εδάφιον (2) της παρούσης παραγράφου διαδικασία ενώπιον του συμβουλίου
είναι δικαστής φύσεως, ο δε υπό κρίσιν δικαστής δικαιούται να ακουσθή
και να υποστηρίξη την υπόθεσιν αυτού ενώπιον του συμβουλίου.
(4) Η απόφασις
του συμβουλίου, λαμβανομένη κατά πλειοψηφίαν, είναι δεσμευτική δια τον
Πρόεδρον και τον Αντιπρόεδρον της Δημοκρατίας, οίτινες προβαίνουσιν
από κοινού εις τας δεούσας ενεργείας συμφώνως προς την απόφασιν ταύτην.
9. Εν περιπτώσει
προσωρινής απουσίας ή ανικανότητος του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίων
ή τινός εκ των ελλήνων δικαστών ή του τούρκου δικαστού αυτού, ο πρόεδρος
του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου ή ο έλλην δικαστής ή ο τούρκος
δικαστής αυτού, αντιστοίχως , αναπληρούσιν αυτούς κατά την διάρκειαν
της τοιαύτης προσωρινής απουσίας, ή ανικανότητος. Εν ή περιπτώσει, όμως,
είναι ανέφικτος ή δυσχερής η υπό του έλληνος ή του τούρκου δικαστού
του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου αναπλήρωσις, ο εν ενεργεία ανώτερος
κατά βαθμόν έλλην ή τούρκος δικαστικής υπηρεσίας της Δημοκρατίας, αντιστοίχως,
αναπληροί αυτόν
10. Αποκλείεται
οιαδήποτε αγωγή κατά του προέδρου ή οιουδήποτε δικαστού του Ανωτάτου
Δικαστηρίου, δια πάσαν πράξιν γενομένην ή πάσαν γνώμην εκφρασθείσαν
κατά την ενάσκησιν των δικαστικών αυτού καθηκόντων.
11. Η αντιμισθία
και οι λοιποί όροι υπηρεσίας των ελλήνων δικαστών και του τούρκου δικαστού
του Ανωτάτου Δικαστηρίου καθορίζονται δια νόμου.
12. Η αντιμισθία
και οι λοιποί όροι υπηρεσίας οιουδήποτε δικαστού του Ανώτατου Δικαστηρίου
δεν δύναται να μεταβληθώσι δυσμενώς δι’ αυτόν μετά τον διορισμόν αυτού.
Άρθρον
154
Αι συνεδριάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι δημόσιαι, το Δικαστήριον,
όμως, δύναται να αποφασίση να συνεδριάση παρουσία μόνον των διαδίκων,
αν υπάρχωσι τοιούτοι, και των υπαλλήλων του Δικαστηρίου, εάν θεωρή ότι
τούτο επιβάλλει το συμφέρον της ομαλής διεξαγωγής της διαδικασίας ή
η ασφάλεια της Δημοκρατίας ή τα δημόσια ήθη.
Άρθρον
155
1. Το Ανώτατον Δικαστήρον είναι το ανώτατον δευτεροβάθμιον δικαστήριον
εν τη Δημοκρατία και κέκτηται δικαιοδοσίαν να κρίνη και αποφασίζη, κατά
τας διατάξεις του Συντάγματος και τον δυνάμει τούτου συντασσόμενον διαδικαστικόν
κανονισμόν, επί πάσης εφέσεως κατ’ αποφάσεως οιουδήποτε άλλου δικαστηρίου,
πλην του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου.
2. Τηρουμένης
της τρίτης και της τετάρτης παραγράφου του παρόντος άρθρου, το Ανώτατον
Δικαστήριον ασκεί δικαιοδοσίαν εις πρώτον και εις δεύτερον βαθμόν, καθ’
ά ορίζεται εν τω Συντάγματι ή θέλει ορισθή υπό νόμου. Εις άς περιπτώσεις,
όμως, απονέμεται εις το Ανώτατον Δικαστήριον δικαιοδοσία πρώτου βαθμού,
η δικαιοδοσία αύτη θα ασκήται, τηρουμένης της διατάξεως του άρθρου 159,
υπό δικαστού ή δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου ούς θέλει τούτο ορίσει.
Παρέχεται, όμως, το δικαίωμα εφέσεως ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου
κατά των ως ανωτέρω εκδιδομένων αποφάσεων.
3. Το Ανώτατον
Δικαστήριον, κατ’ αποκλεισμόν παντός άλλου δικαστηρίου, καθορίζει την
σύνθεσιν του δικαστηρίου όπερ κρίνει πάσαν αστικήν υπόθεσιν, εις ήν
ενάγων και εναγόμενος ανήκουσιν εις διαφορετικάς κοινότητας, και του
δικαστηρίου όπερ κρίνει πάσαν ποινικήν υπόθεσιν, εις ήν κατηγορούμενος
και βλαβέν πρόσωπων ανήκουσιν εις διαφόρους κοινότητος. Το δικαστήριον
τούτο θα απαρτίζηται εκ δικαστών ανηκόντων εις αμφοτέρας, την ελληνικήν
και την τουρκικήν, κοινότητας.
4. Το Ανώτατον
Δικαστήριον έχει αποκλειστικήν δικαιοδοσίαν να εκδίδη εντάλματα της
φύσεως του habeas corpus, mandamus, prohibition, quo warranto και certiorari.
Άρθρον
156
Τα κατωτέρω αδικήματα εκδικάζονται, κατά πρώτον βαθμόν , υπό δικαστηρίου
προεδρευομένου υπό του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου και συντεθειμένου
εκ δικαστών ανηκόντων εις αμφοτέρας τας κοινότητας, ως θέλει ορίση το
Ανώτατον Δικαστήριον:
(α) εσχάτη
προδοσία και άλλα αδικήματα κατά της ασφαλείας της Δημοκρατίας,
(β) αδικήματα
κατά του Συντάγματος και της συνταγματικής τάξεως.
Η έφεσις
κατά των εκδιδομένων κατά τα ανωτέρω αποφάσεων εκδικάζεται υπό του Ανωτάτου
Δικαστηρίου, προεδρευομέμου όμως, αντί υπό του προέδρου του Ανωτάτου
Συνταγματικού Δικαστηρίου, ασκούντος εν τοιαύτη περιπτώσει πάσαν εξουσίαν
ανήκουσαν εις τον πρόεδρον του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Άρθρον
157
1. Επιφυλασσομένων των περί του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου διατάξεων
του Συντάγματος, το Ανώτατον Δικαστήριον αποτελεί το Ανώτατον Δικαστικόν
Συμβούλιον, ο δε πρόεδρος αυτού έχει δύο ψήφους.
2. Εις
την αποκλειστικήν αρμοδιότητα του Ανωτάτου Δικαστικόυ Συμβουλίου υπάγονται
ο διορισμός, η προαγωγή, η μετάθεσις, ο τερματισμός της υπηρεσίας και
η απόλυσις των δικαστών, ως και η πειθαρχική εξουσία επί τούτων.
3. Ουδενός
δικαστού αποφασίζεται η αποχώρησις ή η απόλυσις, ειμή υφ’ ούς όρους
και καθ’ όν τρόπον προβλέπεται εν τω Συντάγματι δια τους δικαστάς του
Ανωτάτου Δικαστηρίου
