Μέρος ΙΙΙ. Περί του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Αντιπροέδρου και του
Υπουργικού Συμβουλίου
Άρθρον 36
1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο Αρχηγός της Πολιτείας και προηγείται
πάντων εν τη Δημοκρατίαν.
Ο Αντιπρόεδρος
της Δημοκρατίας είναι ο Υπαρχηγός της Πολιτείας και προηγείται πάντων
εν τη Δημοκρατία, επόμενος τω Προέδρω της Δημοκρατίας.
Ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας αναπληρούται ή αντικαθίσταται εν τη ασκήσει του λειτουργήματος
αυτού, εν περιπτώσει προσωρινής απουσίας ή προσωρινού κωλύματος, ως
εν τη δευτέρα παράγραφω του παρόντος άρθρου ορίζεται.
2. Εν περιπτώσει
προσωρινής απουσίας ή προσωρινού κωλύματος του Προέδρου της Δημοκρατίας
ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, και εφ’ όσον χρόνον διαρκούσι ταύτα,
ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος της Βουλής και, εν περιπτώσει απουσίας αυτών
ή εκκρεμούσης της πληρώσεως οιουδήποτε των αξιωμάτων τούτων, οι αναπληρούντες
τούτους αντιστοίχως, συμφώνως τω άρθρω 72, βουλευταί ασκούσιν αντιστοίχως
το λειτούργημα του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Άρθρον
37
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ως Αρχηγός της Πολιτείας:
(α)αντιπροσωπεύει
την Δημοκρατίαν εις πάσας τας επισήμους αυτής εκδηλώσεις,
(β)υπογράφει
τα διαπιστευτήρια διπλωματικών απεσταλμένων, διοριζομένων συμφώνως τω
άρθρω, 54, και δέχεται τα διαπιστευτήρια των παρ’ αυτώ διαπεπιστευμένων
ξένων διπλωματικών απεσταλμένων,
(γ)υπογράφει-
(αα)τα
διαπιστευτήρια των αντιπροσώπων, των διοριζομένων συμφώνως τω άρθρω
54 προς διαπραγμάτευσιν διεθνών συνθηκών, συμβάσεων ή άλλων συμφωνιών
ή προς υπογραφήν οιωνδήποτε τοιούτων συνθηκών, συμβάσεων ή συμφωνιών,
δι’ άς διεξήχθησαν διαπραγματεύσεις ως ορίζεται εν τω Συντάγματι,
(ββ)την
πράξιν, την αφορώσαν εις κατάθεσιν των οργάνων επικυρώσεως οιωνδήποτε
διεθνών συνθηκών, συμβάσεων ή συμφωνιών, κυρωθεισών ή εγκριθεισών ως
ορίζεται εν τω Συνταγμάτι,
(δ)απονέμει
τας τιμητικάς διακρίσεως και τα κεκανονισμένα παράσημα.
Άρθρον
38
1. Ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας, ως Υπαρχηγός της Πολιτείας, έχει
το δικαίωμα να:
(α)παρίσταται
εις πάσας τας επισήμους εκδηλώσεις,
(β)παρίσταται
κατά την υποβολήν των διαπιστευτηρίων των ξένων διπλωματικών απεσταλμένων,
(γ)εισηγείται
εις τον Πρόεδρον της Δημοκρατίας την απονομήν τιμητικών διακρίσεων ή
κεκανονισμένων παρασήμων της Δημοκρατίας εις μέλη της τουρκικής κοινότητος,
του Προέδρου υποχρεουμένου να αποδεχθή την εισήγησιν, εκτός εάν υφίστανται
σοβαροί λόγοι μη αποδοχής αυτής. Αι κατά την παρούσαν διάταξιν απονεμόμεναι
τιμητικαί διακρίσεις και παράσημα παραδίδονται εις τον τιμηθέντα υπό
του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, εάν ούτος επιθυμή τούτο.
2. Ο Αντιπρόεδρος
της Δημοκρατίας ειδοποιείται εγγράφως και εγκαίρως προκειμένου περί
των εν εδαφίοις (α) και (β) της πρώτης παραγράφου του παρόντος άρθρου
επισήμων εκδηλώσεων ή τελετών.
Άρθρον
39
1. Η εκλογή του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας είναι
άμεσος, δια καθολικής και μυστικής ψηφοφορίας, και, πλήν της περιπτώσεως
αναπληρωματικής εκλογής, διεξάγεται την αυτήν ημέραν, αλλά κεχωρισμένως.
Εν εκατέρα περιπτώσει, όμως, εάν εμφανισθή μόνον είς υποψήφιος, ούτος
ανακηρύσσεται ως εκλεγείς.
2. Ο υποψήφιος,
ο λαμβάνων υπέρ τα πεντήκοντα επί τοις εκατόν των δοθεισών εγκύρων ψήφων,
εκλέγεται. Εάν μηδείς των υποψηφίων λάβη τον απαιτούμενον αριθμόν ψήφων,
η εκλογή επαναλαμβάνεται, κατά αντίστοιχον ημέραν της αμέσως επομένης
εβδομάδος, μεταξύ των δύο υποψηφίων των λαβόντων τον μεγαλύτερον αριθμόν
των δοθεισών εγκύρων ψήφων, και ο υποψήφιος ο λαμβάνων κατά την επαναληπτικήν
ταύτην εκλογήν τον μέγιστον αριθμόν των δοθεισών εγκύρων ψήφων θεωρείται
ως εκλεγείς.
3. Εάν
η εκλογή δεν δύναται να διεξαχθή, λόγω εκτάκτων και απροβλέπτων συνθηκών,
οίον σεισμού, πλημμυρών γενικής επιδημίας και παρομοίων αιτίων, κατά
την συμφώνως τω Συντάγματι οριζομένην ημέραν, η εκλογή διενεργείται
την αντίστοιχον ημέραν της αμέσως επομένης εβδομάδας.
Άρθρον
40
Πας τις δικαιούται να θέση υποψηφιότητα προς εκλογήν αυτού ως Πρόεδρος
ή ως Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, εφ’ όσον κατά τον χρόνον της εκλογής:
(α)είναι
πολίτης της Δημοκρατίας,
(β)συνεπλήρωσεν
το τριακοστόν πέμπτον έτος της ηλικίας αυτού,
(γ)δεν
έχει καταδικασθή, κατά την ημέραν της ενάρξεως ισχύος του Συντάγματος
ή μετ’ αυτήν, δι’ αδίκημα ατιμωτικόν ή ηθικής αισχρότητος ή δεν έχει
στερηθή της εκλογιμότητος κατόπιν αποφάσεως αρμοδίου δικαστηρίου ένεκα
οιουδήποτε εκλογικού αδικήματος, και τέλος
(δ)δεν
πάσχη εκ διανοητικής νόσου, καθιστώσης τούτον ανίκανον να ασκήση τα
καθήκοντα του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Άρθρον
41
1. Το λειτούργημα του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας είναι
ασυμβίβαστον προς το αξίωμα του υπουργού ή του βουλευτού ή του μέλους
Κοινοτικής Συνελεύσεως ή δημοτικού συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένου του
δημάρχου, ή προς την ιδιότητα του ανήκοντος εις τας ενόπλους δυνάμεις
ή τας δυνάμεις ασφαλείας της Δημοκρατίας ή προς έτερον δημόσιον ή δημοτικόν
αξίωμα ή θέσιν.
Ο όρος
‘δημόσιον αξίωμα ή θέσις’, εν τω παρόντι άρθρω, περιλαμβάνει οιονδήποτε
αξίωμα ή θέσιν επ’ αμοιβή εν τη δημοσία υπηρεσία της Δημοκρατίας ή Κοινοτικής
Συνελεύσεως, η αμοιβή του οποίου ελέγχεται είτε υπό της Δημοκρατίας
είτε υπό Κοινοτικής Συνελεύσεως, και περιλαμβάνει παν αξίωμα ή θέσιν
επ’ αμοιβή εις οιονδήποτε νομικόν πρόσωπον δημοσίου δικαίου ή οργανισμόν
κοινής ωφελείας.
2. Ο Πρόεδρος
και ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά την διάρκειαν της θητείας αυτών,
δεν δύναται να επιδίδωνται είτε αμέσως είτε εμμέσως, δι’ ίδιον λογαριασμόν
ή δια λογαριασμόν οιουδήποτε ετέρου προσώπου, εις οιανδήποτε επί κέρδει
ή μη εργασίαν ή ν’ ασκώσιν οιονδήποτε επάγγελμα.
Άρθρον
42
1. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας εγκαθίστανται υπό της
Βουλής, ενώπιον της οποίας δίδουσι την κάτωθι διαβεβαίωσιν:
"Διαβεβαιώ
επισήμως πίστιν και σεβασμόν εις το Σύνταγμα και τους συνάδοντας αυτώ
νόμους και εις την διατήρησιν της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας
της Δημοκρατίας της Κύπρου"
2. Προς
τον σκοπόν τούτον, η Βουλή θα συνεδριάζη κατά την ημέραν καθ’ ήν λήγει
η πενταετής θητεία του απερχομένου Προέδρου και Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας,
εν περιπτώσει δε αναπληρωματικής εκλογής, συμφώνως τη τετάρτη παραγράφω
του άρθρου 44, κατά τη τρίτην ημέραν απο της ημερομηνίας της τοιαύτης
εκλογής.
Άρθρον
43
1. Η θητεία του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας είναι
πενταετής, αρχομένη από της ημέρας της εγκαταστάσεως αυτών, και διαρκεί
μέχρι τη εγκαταστάσεως του νέου Προέδρου και Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
2. Η θητεία
του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, του εκλεγομένου δι’
αναπληρωματικής εκλογής συμφώνως τη τετάρτη παραγράφω του άρθρου 44,
είναι ίση προς την μη εκπνεύσασαν περίοδον της θητείας του Προέδρου
ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, αναλόγως της περιπτώσεως, το λειτούργημα
του οποίου εξελέγη να καταλάβη.
3. Η εκλογή
νέου Προέδρου και Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας διεξάγεται προ της εκπνοής
της πενταετούς περιόδου της θητείας των απερχομένων Προέδρου και Αντιπροέδρου
της Δημοκρατίας, ούτως ώστε να καθίσταται δυνατή η εγκατάστασις του
νέου Προέδρου και Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας κατά την ημέραν, καθ’
ήν η περίοδος αυτή λήγει.
Άρθρον
44
1. Το λειτούργημα του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας παραμείνει
άνευ φορέως:
(α)δια
του θανάτου αυτού,
(β)δια
της εγγράφου παραιτήσεως αυτού, απευθυνομένης προς την Βουλήν μέσω του
Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Βουλής, και αφ’ ής ληφθή αντιστοίχως
παρ’ αυτών,
(γ)λόγω
καταδίκης αυτού επί εσχάτη προδοσία ή επί οιωδήποτε άλλω αδικήματι ατιμωτικώ
ή ηθικής αισχρότητος,
(δ)λόγω
διαρκούς σωματικής ή διανοητικής ανικανότητας ή λόγω απουσίας μη προσωρινής,
καθιστώσης αδύνατον την ενεργόν εκπλήρωσιν των καθηκόντων αυτού.
2. Εις
πάσας τας ανωτέρω περιπτώσεις, και μέχρι της εγκαταστάσεως του κατά
την τετάρτην παράγραφον του παρόντος άρθρου εκλεγησομένου Προέδρου ή
Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος της Βουλής
των Αντιπροσώπων αντιστοίχως ασκούσι τα καθήκοντα του Προέδρου ή του
Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας αντιστοίχως.
3. Το Ανώτατον
Συνταγματικον Δικαστήριον αποφασίζει επί παντός ζητήματος γεννωμένου
εν σχέσει πρός το εδάφιον (δ) της πρώτης παραγράφου του παρόντος άρθρου,
επί τη αιτήσει του γενικού εισαγγελέως της Δημοκρατίας, κατόπιν ψηφίσματος
των βουλευτών των ανηκόντων αντιστοίχως εις την κοινότητα του Προέδρου
ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, εγκρινομένου δι’ απλής πλειοψηφίας,
ουδέν όμως τοιούτο ψήφισμα δύναται να εγκριθή και ουδέν σχετικόν θέμα
περιλαμβάνεται εις την ημερησίαν διάταξιν ή συζητείται υπό της Βουλής
των Αντιπροσώπων, εάν η πρότασις τοιούτου ψηφίσματος δεν υπογραφή τουλάχιστον
υπό του ενός πέμπτου του όλου αριθμού των ανηκόντων εις εκατέραν κοινότητα
βουλευτών.
4. Ο νέος
Πρόεδρος ή Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται δι’ αναπληρωματικής
εκλογής, διενεργουμένης εντός προθεσμίας μη υπερβαινούσης τας τεσσαράκοντα
πέντε ημέρας αφ’ ής επήλθεν οιονδήποτε των εν τη πρώτη παραγράφω αναφερομένων
γεγονότων.
Άρθρον
45
1. Ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας δεν υπόκεινται εις οιανδήποτε
ποινικήν δίωξιν διαρκούσης της θητείας αυτού, ειμή μόνον ως εν τω παρόντι
άρθρω ορίζεται.
2. Ο Πρόεδρος
ή ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας δύναται να διωχθή επί εσχάτη προδοσία.
Την κατηγορίαν εισάγουσιν ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου ο γενικός
εισαγγελεύς και ο βοηθός γενικού εισαγγελέως της Δημοκρατίας κατόπιν
ψηφίσματος της Βουλής των Αντιπροσώπων εγκρινομένου δια μυστικής ψηφοφορίας
και πλειοψηφίας τουλάχιστον των τριών τετάρτων του όλου αριθμού των
βουλευτών, ουδέν όμως τοιούτον ψήφισμα δύναται να εγκριθή και ουδέν
σχετικόν θέμα περιλαμβάνεται εις την ημερησίαν διάταξιν ή συζητείται
υπό της Βουλής των Αντιπροσώπων, εάν η πρότασις τοιούτου ψηφίσματος
δεν υπογραφή τουλάχιστον υπό του ενός πέμπτου του όλου αριθμού των βουλευτών.
